Tuinvrienden, de oorwurm

Mannetje van de gewone oorworm op boerenwormkruid.


Door James Lindsey at Ecology of Commanster,

Door het biologisch tuinieren houd ik me meer bezig met wat nuttige dieren zijn in de natuur en wat niet. Naar mijn idee zijn alle dieren nuttig, maar de oorwormen zijn dat zeker. Hoofdzakelijk leven ze van plantaardig materiaal, maar ze lusten ook heel graag insecten – vooral luizen! De oorworm is de natuurlijke vijand van bladluizen, wollige bloedluizen en mijten. Daarnaast eet de oorworm ook larven en eieren van andere insecten die plagen kunnen veroorzaken in je tuin. En dat komt goed uit in onze tuin. Wij hebben daar oa bessen en appelbomen staan waar luizen dol op zijn, dus ben ik blij met elke oorworm.

Ze nemen het tuinwerk in het donker over van de lieveheersbeestjes, want die zijn overdag de luizenpopulatie in toom aan het houden. De oorwormen doen dat het liefst in het donker, dus hebben wij vierentwintig uur hulp voor de fruitbomen en bessenstruiken…….Dat zijn nog eens tuinvrienden!

Soorten

Er zijn ongeveer 1800 soorten oorwormen beschreven; in vergelijking met andere insecten vormen de oorwormen een relatief kleine groep.[ In tegenstelling tot de meeste insecten zijn de oorwormen weinig gespecialiseerd. Alle oorwormen zien er ongeveer hetzelfde uit, alleen de kleuren en afmetingen kunnen enigszins verschillen.

Oorwormen zijn typische kruipende insecten. Hoewel ze in aanleg vier vleugels bezitten, vliegen ze zelden tot nooit. Oorwormen houden zich op in plantendelen zoals bloemen, achter loszittende boomschors en onder bladeren. Ze verkiezen een vochtige omgeving omdat ze gevoelig zijn voor uitdroging. De meeste soorten zijn alleseters die leven van plantendelen, dood materiaal en kleine diertjes. [bron Wikipedia]

Winterschuilplaats

Zorg voor je tuinvrienden en maak winterschuilplaatsen voor de oorwormen door kleine terracotta bloempotjes met hooi of stro ondersteboven op een hek  of een bamboestok te plaatsen.

Je kan de potjes ook ophangen aan lage takken van je bomen. Zorg dan wel dat de potjes niet kunnen vallen.Wij hebben potjes in iedere fruitboom gehangen.

terra cotta potjes als schuilplaats voor oorwurmen
luis in de fruitbomen

Heb je geen potjes: als je een oude kous vult met plantaardig afval, werkt het ook. Nog eenvoudiger is een plank op de grond (liefst onbehandeld hout), schors, of snoeiafval. Onder onze fruitbomen ligt een laag houtsnippers, het zou daar dus moeten krioelen van de oorwurmen.Toch eens kijken in het voorjaar……

Fabel of niet

De Nederlandse naam oor-worm is in twee opzichten onjuist; oorwormen zijn géén wormen en zijn evenmin aangepast aan een verblijf in het oor van dieren of mensen. Omdat ze dikwijls in nauwe spleten aangetroffen worden, werd wel gedacht dat ze zich in de gehooropening van mensen ophouden. Ook deden er verhalen de ronde over oorwormen die zich door het trommelvlies heen aten en eitjes legden in de hersenen. Een meer aannemelijke verklaring is dat de vorm van de opengespreide vliezige vleugels een gelijkenis vertoont met het menselijk oor. Oorwormen zijn echter nooit parasitair en kunnen zich niet handhaven in andere dieren. De vermeende gewoonte om in oren te kruipen is in de naamgeving van de groep terug te vinden in vele talen. In het Duits worden ze “Ohrwürmer” genoemd en in het Engels “earwigs”.
In het West-Vlaams spreekt men van een oorebeeste