Bladluis op de fruitbomen

In de paar jaar dat wij een volkstuin hebben, hebben we ieder jaar te maken met bladluis op onze fruitbomen.Soms een paar, soms zit de boom helemaal vol. Met name de jonge toppen kunnen vol zitten. Wij hebben een stuk of 20 fruitbomen. Appel, peer, kers, pruim, stoofpeer en kweepeer.

Wat kun je er tegen doen en ook de vraag: moet je er iets tegen doen?

Om ze goed te bestrijden ben ik op zoek gegaan, wat eraan te doen is. Wij willen alleen natuurlijke bestrijdingsmiddelen gebruiken en niets chemisch……….

Wat is een bladluis eigenlijk?

Een bladluis is een kleine plantenetende insect . Ze zitten meestal op de jonge toppen van planten en bomen. Bladluizen planten zich razendsnel voort,soms worden eitjes gelegd en soms baren ze levende jongen, zonder een eistadium (vooral in de zomer) . Er is bovendien geen interactie tussen vrouwtjes en mannetjes nodig om zich te kunnen voortplanten. In een jaar tijd kunnen er 15 generaties luizen in je tuin hebben gewoond! In het voorjaar worden er ook luizen geboren met vleugels. Zij reizen met de wind van plant tot plant en zoeken de smakelijkste planten uit.

Schadelijk

De virusoverdracht die veroorzaakt wordt door de bladluis geeft de meeste schade aan planten. Door de afname van bouwstoffen kan een plant ook geel worden, minder goed groeien en zelfs uitdrogen en afsterven.

De uitscheiding van de luis noem je honingdauw. Dit is een zoete nectar-achtige vloeistof die voor andere insecten weer als voedsel dient.De honingdauw die de bladluis afscheidt is zoet doordat niet alle suikerstoffen gebruikt worden door de bladluis zelf. De honingdauw is hierdoor een ideale voedingsbodem voor schimmels. Deze schimmels zijn meestal zwart en de combinatie van de bladluis en de schimmel wordt daarom roetdauw genoemd. Honingdauw is voor mieren, wespen en bijen een bron van voeding en soms beschermen mieren bladluizen actief om hun eigen voedingsbron te beschermen.

hommels eten van de honingdauw
hommels komen op de honingdauw af

In het programma “Binnenstebuiten” zag ik eens een item wat ging over mieren. De deskundige vertelde dat mieren zelfs in de winter luizen meenemen naar hun nest en in het voorjaar zetten ze ze weer uit in bomen of planten. Ze houden ze als een soort veestapel. Bizar toch? Dus zie je mieren op en neer lopen over de stam van je fruitboom dan is de kans groot dat ze bezig zijn met hun luizen uit te zetten of ze te beschermen.

Natuurlijke vijanden van de bladluizen

Vooral lieveheersbeestjes en hun larven voeden zich met luizen. Ze kunnen er honderden per dag op! Naast lieveheersbeestjes zijn sluipwespen, gaasvliegen en hun larven de natuurlijke vijand van de bladluis. Ook zij voeden zich met de luis en kunnen worden ingezet als natuurlijk middel om luis tegen te gaan.

gaasvlieg, hij valt bijna niet op met zijn groene vleugels
larven van lieveheersbeestjes
larven van lieveheersbeestjes

Een andere natuurlijke vijand is de oorwurm. Deze eet naast bladluizen bovendien ook mijten, larven en eieren van insecten, kleine rupsjes en andere parasieten. Ze nemen het tuinwerk in het donker over van de lieveheersbeestjes, want die zijn overdag de luizenpopulatie in toom aan het houden. De oorwormen doen dat het liefst in het donker, dus hebben wij vierentwintig uur hulp voor de fruitbomen en bessenstruiken…….

Maar, let op… houdt oorwurmen weg van vruchten als pruimen e.d., zij zullen die juist aantasten.Wij hebben terracotta potjes gevuld met stro in de appelbomen hangen om zo oorwurmen te lokken zodat die hun intrek nemen in die potjes en de luizen zullen gaan opeten.Alleen niet in de pruimenbomen hangen dus!

luis in de fruitbomen

Bloedblaarluis op de bessenstruiken

Op de bessenstruiken kun je een ander soort luis aantreffen, de bloedblaarluis. Je herkent dat al snel omdat de bladeren rare rode plekken krijgen. Ook voor deze luissoort zijn het lieveheersbeestje, haar larven en andere luiseters de natuurlijke bestrijders. Wil je meer lezen over de bloedblaarluis, klik dan hier

Bestrijding van bladluis

Inmiddels is mijn ervaring dat de luis op een gegeven moment weer weg is en de boom er weer doorheen groeit. Het is een volgens mij een utopie dat als je biologisch tuiniert, je geen luis krijgt in je tuin. Hoe sterker je bomen worden, des te minder hebben ze er onder te lijden. Ik doe niets meer tegen de luizen en wacht gewoon af. Het krioelt bij ons van de lieveheersbeestjes, dus die gaan hun werk wel doen en eten die luizen op……

Wil je wel wat gebruiken, lees dan hieronder over diverse maatregelen. Bedenk wel bij het besproeien met welk middel ook, dat je ook de natuurlijke bestrijders zoals lieveheersbeestjes verjaagd of in het ergste geval ook doodt. Kijk eerst eens goed in je boom of struik wat je ziet. Zie je veel lieveheersbeestjes, zie je misschien wel larven? Weet je niet of je een larve herkent, bekijk dan mijn foto’s hieronder eens. Wacht even af en laat de natuur het werk doen.

larve
een larve verpopt zich
pop

Op een rijtje

Voor het bestrijden van bladluizen hoef je helemaal geen gif te gebruiken… de natuurlijke duurzame aanpak is net zo effectief. Er zijn diverse huis- en tuinmiddeltjes waarmee je al je planten kunt inspuiten zonder allerlei chemische ingrediënten. Het bespuiten kun je makkelijk doen met een standaard plantenspuit en kan het best om de dag herhaald worden tot de plaag verdwenen is.

  • Je kunt bladluizen heel eenvoudig met koud water wegspoelen. Goed doorspoelen en op de bladeren richten.De luizen waarderen kou absoluut niet en bij herhaling zullen ze besluiten een andere plek te zoeken.Nou is dit op een volkstuin lastiger om te doen dan in een achtertuin, waar je makkelijk je slang op de kraan kan aansluiten.Wij zijn op onze volkstuin afhankelijk van slootwater en om de pomp en slangen uit te leggen naar de sloot en vervolgens te sproeien kost altijd best veel tijd.
  • De meest bekende variant om te gebruiken is de plantenspuit gevuld met water en afwasmiddel. Dit werkt een paar dagen en is niet schadelijk voor je planten. Bij herhaling zullen de bladluizen niet meer terugkeren.
  • Je kunt ook een mengsel van water,zeep en spiritus nemen. Een beproeft recept is 20 ml groene zeep, 20 ml spiritus met een liter water mengen.Dit mengsel wordt dan met een plantenspuit verneveld over de door bladluis aangetaste planten en zal de bladluizen die in contact komen met dit mengsel doden. “Zeep-spiritus” wordt genoemd voor bladluisbestrijding sinds het begin van de twintigste eeuw  in Nederlandstalige boeken.
  • Tot slot deel ik de reactie van een van mijn lezers van deze blogpost: Zij heeft ontdekt dat je de mieren weg kunt houden door de boomstam, als de bladvorming begint, onderaan rondom dik in te smeren met appelstroop en deze regelmatig licht vochtig te maken (dan blijft het plakkerig). Het insmeren eventueel nog een keer herhalen na een paar weken omdat de stroop langzaam verdwijnt. Mieren kunnen zo de boom niet in en lieveheersbeestjes kunnen dan beter de luizen opeten.Ik heb dit zelf dit voorjaar 2022 voor het eerst gedaan. Ik smeerde de stam van een van onze pruimenbomen in met appelstroop. Deze boom heeft ieder jaar zwaar te lijden van de luizen en vooral de roetdauw.Ik moet zeggen dat de boom niet zoveel last had van bladluis als voorgaande jaren……..
  • Ook het mierenpad naar de boom toe kun je het best onderbreken door er een grote pot met aarde omgekeerd op te zetten. De mieren raken dan gedesoriënteerd en zullen verkassen.bron: Duurzaam thuis
appelstroop op de stam van de pruimenboom

Verjagen door middel van geur

  • Bladluizen hebben een hekel aan planten met een sterke geur. Denk aan lavendel, bonenkruid, knoflook en goudsbloemen. Plant dus zo’n sterk geurende bloem of plant naast je geteisterde plant en de bladluizen zullen in veel gevallen maken dat ze wegkomen!
lavendel
Lavendel staat onder de appelbomen

Daarnaast zijn er planten die de luis naar zich toe lokken, bijvoorbeeld Oost-indische kers

Oranje Oost-indische kers gecombineerd met afrikaantje

Afrikaantjes heb ik jaarlijks op verschillende plekken door de hele tuin staan. Nadeel van de OI kers en de afrikaantjes is dat de luizen er al zo vroeg in het jaar zijn voordat die plantjes in bloei staan.

Kom je er ooit vanaf?

Een periode van warm en droog weer vergroot het risico op een bladluizenplaag en is dan veel groter dan bij regenachtig weer.Als je biologisch tuiniert zoals wij, denk ik dat je niet aan plagen in de tuin ontkomt. Is het geen zwarte luis, dan zie je opeens weer de pruimenboom vol groene luizen of je bessenstruiken met bloedblaarluizen…

Het blad deze pruimenboom, inmiddels 4 jaar oud,glanst van de honingdauw

luis komt ook voor op de tuinbonen…

Voor de overige oudere bomen laat ik het werk nu aan de lieveheersbeestjes en hun larven over en spuit ik verder niet meer.

Veel succes met het bestrijden van de luizen in jouw bomen en planten. Aan de hoeveelheid bezoeken aan dit blog kan ik zien dat luis een veel voorkomend probleem is. Vind je het leuk jouw ervaring te delen met andere lezers, laat dan een reactie achter!

In mei 2022 schreef ik een ander blog over luizen en lieveheersbeestjes in de moestuin. als je dit ook eens wilt lezen: https://volkstuinvanbemar.nl/van-eitje-naar-lieveheersbeestje/

45 gedachten over “Bladluis op de fruitbomen

  1. Hoi, mijn pruimenboom zit er dit jaar erger onder dan andere jaren. De hommels vinden het prachtig en doen zich er te goed aan.
    Kan het eigenlijk kwaad behalve dan dat het suiker eraf druipt?

  2. Ipv stroop om de boom tervoorkoming vd Mieren die de luizen beschermen, kun je ook een plakstrip rond de stam wikkelen..dit werkt perfect. Deze moet wel in een vroegstadium aangebracht worden..dus voordat er luizen zijn.

    • Ik ben zo benieuwd, blijven daar dan ook niet veel ‘goede’ beestjes in plakken? Want het lijkt mij een goede optie, maar ik ben bang op die manier ook lieveheersbeestjes/bijen/hommels te pakken.

  3. Wat leuk om iets uit de praktijk te lezen. Onze appelboom geeft voor het tweede jaar op rij vrijwel geen appels meer. Er zitten op alle uiteinden bruinige webben, ik denk spint. Nu is de boom nogal enorm, zo’n 6 meter hoog en 8 meter diameter. Zeg maar ongeveer zo groot als een half rijtjeshuis.
    Ik denk er aan om larven uit te zetten, maar ik heb geen idee hoeveel ik er nodig heb. Heb je misschien een suggestie hoeveel larven hiervoor nodig zijn? En hoe je betaalbaar aan die aantallen kan komen?

    • Ik zag bij ons nesten met de spinselmot. Ik heb het ergste eruit geknipt en verder kijk ik het even aan…Ik had ook geen tijd, drukke week. Hopelijk gaat het flink plenzen tijdens de onweer die ze opgeven hier. Dat zou ook al helpen.

  4. Nog een late reactie: mijn (grote) kersenboom zat altijd vol met luizen en mieren en gaf amper vruchten.
    Ik heb ontdekt dat je de mieren weg kunt houden door de boomstam, als de bladvorming begint, onderaan rondom dik in te smeren met appelstroop en deze regelmatig licht vochtig te maken (dan blijft het plakkerig). Het insmeren eventueel nog een keer herhalen na een paar weken omdat de stroop langzaam verdwijnt. Mieren kunnen zo de boom niet in en lieveheersbeestjes kunnen dan beter de luizen opeten.
    Ook het mierenpad naar de boom toe kun je het best onderbreken door er een grote pot met aarde omgekeerd op te zetten. De mieren raken dan gedesoriënteerd en zullen verkassen.
    Sindsdien geen last meer van luizen en veel kersen!

    • Hallo Didi, bedankt voor je reactie en voor je tip. Ik zal hem zeker uit gaan proberen bij mijn pruimenbomen. Daar lopen bij ons vooral altijd mieren in. Wel een fijne milieuvriendelijke tip!

  5. Hoi Margriet,
    Bedankt. Ik lees inderdaad overal dat ik larven v lieveheersbeestje moet kopen. Dit ga ik dan ook proberen in het voorjaar.
    Er zijn veel merken te koop, heb je een suggestie?
    De rand vd vijver weet ik nog niet wat te doen. Nu moeten eerst de bladeren nog vallen en dan kan ik gaan schoonmaken.
    Gaat de luis er in de winter uit? Of blijven deze leven?

    • Nee ik ken geen goed merk. Bij ons krioelt het van de lieveheersbeestjes in het voorjaar, desondanks heb ik toch nog wel wat luis gehad,maar niet zoveel als vorig jaar. Wat ik dit jaar wel heb gedaan is onder de bomen mierenlokdozen gezet om de mieren te bestrijden. Want die nemen de luizen in mee in hun nesten en verzorgen ze daar tot het voorjaar en dan brengen ze ze weer terug de boom in. Lees anders mijn blog eens over luizen, lieveheersbeestjes enmieren [ https://volkstuinvanbemar.nl/luizen-lieveheersbeestjes-en-mieren/ ] In de boom zelf gaan de luizen in de winter dood volgens mij, maar ben geen expert hoor☺

  6. Wij hebben een hele mooie boom bij onze vijver staan die we niet graag omzagen. Dit jaar zit deze boom vol met luizen. De mooie hardstenen rand zit onder de plak en viezigheid van de luizen. Ook de vijver ligt vol rotzooi.
    Wat te doen, kan hier niet gaan spuiten met afwasmiddel boven de vijver.
    Maar het is zo troep onze vijver en stenen rand ziet er niet meer uit.
    Heeft iemand een tip?

    • Misschien lopen er ook mieren in de boom, die je zou kunnen bestrijden? Verder is misschien een idee larven van lieveheersbeestjes te kopen en die in de boom te plaatsen.Dat zou dan allemaal in het voorjaar kunnen. Ik heb zelf geen idee hoe je die rand schoon kan krijgen zonder de vijver te besmetten. Misschien kun je de vijver in de late herfst of winter afdekken om de rand schoon te krijgen en dan wellicht met een natuurlijk middel, groene zeep oid. Ik weet het niet hoor, doe maar wat suggesties………

  7. Wat een fijne website! We hebben dit jaar voor het eerst een appelboompje en we zagen zojuist dat er een aantal takken vol met schimmel zaten. Het leek wel katoen, zo dik zat het er op! We hebben die paar takjes er nu afgeknipt, maar vraag me af of dat de gewenste reactie is tegen schimmel? Ook zitten er op elk blad meerdere zwarte luizen, een aantal mieren maar geen lieveheersbeestjes.. 🙁 ik ga maar eens aan de slag met zeepspiritus, hopelijk helpt dat!

    Groetjes Angela

    • Hallo Angela, leuk dat je mijn website hebt bezocht. Wat betreft de schimmel: ik weet natuurlijk niet wat het is, zou meeldauw kunnen zijn. Jonge boompjes zijn vatbaar omdat ze nog geen weerstand hebben. De bladeren eraf halen is goed, vergeet niet die er al afgevallen waren ook op te ruimen, want anders blijft de schimmel bestaan. Je kunt de boom eventueel versterken door mest te geven, kijk eens bij AZ meststoffen. Wat betreft de luis en lieveheersbeestjes: Die larven zijn er massaal in het voorjaar maar nu wat minder.

  8. Wij hebben een oude pruimenboom in de tuin die net als bijna ieder jaar veel pruimen draagt. Dit jaar zijn echter veel bladeren bedekt met een zwarte laag. Ik vermoed roetdauw. Vraag: mogen wij de pruimen nog eten?

    Alvast bedankt voor je antwoord.

  9. hier ook een appelboompje vol bladluis en volgens mij een legioen mieren in mijn stadstuintje. ze lopen in grote getalen door de boom. nu wil ik best dat goedje gebruiken (water,zeep en spiritus) maar ik heb ook nog een kat rondlopen die ook heerlijk onder de boom ligt dus vraag ik me af of het voor hem niet schadelijk is.

    • Als je het zeep-spiritusmengsel gebruikt, spuit je dat op de boom en zolang de poes er niet onder ligt, zal het niet schadelijk zijn. Als je ook lieveheersbeestjes ziet, kun je het ook even aankijken. Ik zie bij ons nu ook luis, maar ga er niets aan doen omdat het krioelt van de lieveheersbeestjes.

  10. water, groene zeep en spiritus is ook min methode (deed mijn vader vroeger al) de juiste verhouding weet ik niet, maar ik lees hier 20 ml spiritus, 20 ml groene zeep en 1 liter water. Ik gebruik veel meer, dus ik zal wat minderen…
    Ik ga ook op zoek waar ik lieveheersbeestjes larven kan kopen.

    • Hallo Stefan, als je eenmaal larven inzet om luis te bestrijden, dan kun je niet meer besproeien met groene zeep-spiritusmengsel, want dan gaan de larven en lieveheersbeestjes ook dood. In onze tuin krioelt het nu al van de lieveheersbeestjes, dus ook snel met larven. Je kunt ze volgens mij ook bij tuincentra kopen, maar in ieder geval op internet.Ook larven van gaasvliegen lusten wel 500-1000 luizen per dag, ook die zijn te koop.

  11. Goedemorgen. Over mieren: ik woon in Frankrijk en we zijn anderhalf jaar geleden begonnen met een fruitboomgaard in ons weiland. Nou, de hoeveelheid luizen was niet te overzien, ook in de rozen. Maar we weten wel iets om de mieren uit de boomgaard te weren: bande de glu. Het is een soort tweezijdig plakband. Je windt het om de stam en mieren die naar boven willen, blijven erop plakken. Verder spuit ik veel met zeep/spiritus mengsel, dat helpt wel, maar je moet enorm doorzettingsvermogen hebben om het om de dag doen…

    • Hallo Maria, Allereerst wil ik zeggen dat ik het heel leuk vind dat je mijn website zelfs in Frankrijk hebt gevonden! Heel leuk dat je reageert op de blog. Wat betreft de mieren, ik heb er inderdaad weleens van gehoord, die lijmbanden, maar nog niet uitgeprobeerd.Na de strenge vorst die we net in Nederland achter de rug hebben, hoop ik stiekem ook dat ze een natuurlijke dood gestorven zijn☻Zeep-spiritus gebruik ik eigenlijk elk jaar wel, maar inmiddels ben ik er ook achter dat de natuur het probleem zelf soms ook weer oplost door bv larven van lieveheersbeestjes die veel luizen opeten.Ik hoop dat je nog eens terug komt op mijn site!

  12. Hoi!
    Blij om te lezen dat je het ook met biologische middeltjes kan proberen.onze pruim zit ook vol:( we kunnen niet eens meer onder/erbij zitten met onze tuinset..mieren lopen zelfs over de tuinkussens.er lijkt ook een soort “miezer”af te komen en alles plakt! Ieuw…het is v oor ons ook allemaal nie uyw omdat dit ons eerste jaar wordt dat we hier wonen. Zou het zo jammer vinden als ie weg moet.een andere vraag is:we willen kippen rond laten lopen…zouden de luizen dan ook kwaad kunnen bij ze?

    • Hallo Ger, leuk dat je reageert op mijn blog.De plakkerige miezer is de honingdauw die luizen uitscheiden op het blad, lees mijn blog van 23-06-2020 anders ook eens over luizen, lieveheersbeestjes en mieren. Ik zou de boom niet te snel weg doen hoor! Je zou kunnen beginnen met larven van lieveheersbeestjes te bestellen en mierenlokdozen rond je boom te zetten.Voor zover ik weet hebben kippen geen last van bladluizen. Ze kunnen wel luis krijgen maar niet vanaf planten, het zijn dan bv bloedluizen.

  13. Hallo,
    Fijn om een blog te vinden die goed up to date is! Ik heb in mijn kleine tuin 2 zuilappelbomen (Red Sensation en Macintosh), en de toppen zitten vol met groene luizen en mieren..
    Een aantal jaar geleden had ik lieveheersbeestje larven besteld voor op mijn balkon, en dat werkte fantastisch. Nu ik een tuin heb, ben ik bang dat het niet afdoende is, of dat de mieren de larven wegjagen (of doden?).
    Nou heb ik begrepen dat mieren, net als slakken, niet over kopertape kunnen lopen. Is dat al door iemand geprobeerd? Ik ga het vandaag rond de stam plakken 🙂

    • Hallo Mandy, leuk dat je op mijn blog reageert! Ik heb er zelf nog nooit van gehoord, maar misschien anderen die dit lezen wel. Ik wil hen dan ook uitnodigen te reageren! groet, Margriet

  14. Wij hebben recent een 7-tal Afrikaantjes rond ons jonge appelboompje gezet. Nu zie ik reeds enkele lieveheersbeestjes en zeer vele larven ervan aan het werk om de bladluis op te eten. Hopelijk geraken we er zo vanaf…

  15. Hallo, wij kopen elk jaar preventief larven van lieveheersbeestjes (DCM). Vorig jaar hadden we dit niet gedaan en dachten we de natuur op zijn beloop te laten. Maar niet echt een goed idee… Vorig jaar ging goed, maar dit jaar hebben we meer dan ooit zwartekersenluis en een kolonie beschermende mieren. Vreselijk voor de boom.
    Volgend jaar willen we bloemen planten om lieveheersbeestjes aan te trekken. We hebben reeds overwinter-kastjes staan. Maar zonder succes.
    Heb jij hierrond ervaring (kastjes) of met planten die lieveheersbeestjes aantrekken?

    • Hallo Katrien, leuk dat je op mijn blog reageert! Ik heb wel wat planten in de tuin die lieveheersbeestjes zouden aantrekken, bv Alyssum, ajuga (zenegroen), venkel, duizendblad, ganzerik en lupine. We hebben momenteel heel veel lieveheersbeestjes, maar alleen het zenegroen staat in bloei, dus volgens mij komen ze nu echt op de luis af.Verder heb ik al een paar jaar een insectenhotel, die ik dit jaar groter gemaakt heb.Ik lees dat jij preventief larven gebruikte voorgaand jaar. Wanneer zet je die uit dan ?

    • Mijn ervaring is dat je best de mieren ook bestrijd, want die beschermen de luizen met macht en kracht, ze zullen de lieveheersbeestjes aanvallen en doden.Dus ik mierenlokdoosjes gezet van HG, Maar dan dook er ander probleem op, naaktslakken, die eten blijkbaar graag wat in de mierenlokdoos zit…dus voor te slagen moet je zowel lieveheerstbeestjes plaatsen en tegelijkertijd mierenlokdoosjes zetten en slakkenkorrels.

  16. Hoi,

    Ik heb alles gelezen, en wil het zeep-spiritusmengsel wel proberen in mijn pruimenboom. Maar ik ben bang dat dit in mijn fruit gaat trekken en dat ik dit niet zal kunnen opeten. Wat is jouw ervaring daarmee?

Leuk als je een reactie achterlaat!