Bloemen en bijen

Afgelopen dagen zijn we voor het bedrijf van onze zoon een paar dagen naar Polen geweest. Onderweg heb ik extra opgelet wat er overal in de bermen groeit.Als je zelf niet hoeft te rijden heb je daar alle tijd voor. Wat mij opviel was dat er zoveel bloeit langs de kant van de weg, zowel in Nederland, Duitsland en in Polen. Maar ik zag wel verschil. In Nederland bloeien nu met name het fluitenkruid, margrieten en de boterbloemen langs de kant van de weg. Richting Duitsland zag ik daar steeds meer lupine tussen komen. Op de heenweg in Duitsland stond er nauwelijks iets in bloei. De bermen waren glad gemaaid.In Polen echter bloeide de brem volop, maar ook lupine, klaproos, korenbloemen,margrieten,kamille, salie.

langs de berm in Polen

Terug naar Nederland reden we een andere route, die heel mooi was. We zouden overnachten in Schmalkalden in de deelstaat Thüringen . Hier waren de bermen niet netjes gemaaid en groeiden  veel bloemen, ik zag echter geen fluitenkruid of boterbloemen, maar wel veel lupine, salie, margrieten, kamille en andere roze en paars bloeiende bloemen,waarvan ik de naam niet ken.Op sommige plaatsen zagen we ook veel brem.

onderweg in Duitsland

Tijdens de paar dagen die we weg waren, lazen we bij toeval een stuk op nu.nl over de teruggang van het aantal insecten.Ik schrok wel van dit artikel en daarom wil ik het hier benoemen.

Er zijn sterke aanwijzingen dat nieuwe bestrijdingsmiddelen uit de landbouw een belangrijke rol spelen bij de teruggang van álle soorten vliegende insecten. Bij individuele soorten insecten, zoals bijen, vlinders, hommels, zweefvliegen is al vastgesteld dat ze in aantallen achteruit hollen. Nu blijkt dat de teruggang extreem hoog is en alle insecten treft.

Wellicht is het jou al eens opgevallen,mij tot het lezen van dit stuk echter niet: Minder dode vliegen op je auto. Nog zelden muggen die je mond in vliegen tijdens een avondje fietsen. Geen muggen die dansen rond de brandende lantaarnpaal.Dat klinkt misschien prettig, maar is allesbehalve goed nieuws.Toen ik dit las, herkende ik dit inderdaad, je staat er niet bij stil. Inderdaad hadden we nauwelijks insecten op onze voorruit terwijl we ruim 1000 km gereden hebben.Vroeger als we naar bv Frankrijk reden, moesten we de voorruit onderweg altijd schoonmaken.

“Het is twee voor twaalf”, zegt Marcel Dicke, hoogleraar entomologie aan de Wageningen Universiteit. Hij spreekt van een alarmerende situatie die niet morgen maar vandaag opgelost moet worden. “We hebben geen tijd meer om eerst een onderzoek van dertig jaar te houden. We moeten er heel snel mee aan de slag.”

“Als insectenpopulaties uiteindelijk echt instorten, gaat dat ook gevolgen hebben voor de rest van de natuur. Insecten vormen de onderste laag van de voedselpiramide. Als je die wegneemt, dan stort de piramide in. Dat betekent niet alleen dat vogels sterven doordat ze te weinig voedsel hebben, maar ook grotere zoogdieren. Als dit zo doorgaat, hebben we over één generatie nog wel natuur, maar die zal dan niet meer dan dood groen zijn.”

“De akkers zijn nu ontzettend groot en er staat maar één gewas. Voor veel insecten is er niks meer te beleven, tenzij dat gewas hun lievelingskostje is. Aan de randen van de akkers zijn nog wel nuttige insecten te zien, zoals bestuivers of vijanden van plaaginsecten, maar in het midden van de akker niet meer.”

Dicke:We moeten als samenleving de indeling van ons landschap drastisch herzien”, “Dan gaat het onder meer over hoe bermen door de provincie worden beheerd, maar ook over natuurgebieden, randen van akkers, tuinen en parken.”

Nederlandse wilde bijen zijn in gevaar: de helft van alle 358 soorten is bedreigd. En dat terwijl ze heel belangrijk zijn voor onze voedselvoorziening. Tachtig procent van onze eetbare gewassen is afhankelijk van bestuiving door bijen en andere insecten. Wilde bijen zijn dus cruciaal voor de productie van ons voedsel.

De grootste bedreiging waar de wilde bij mee te kampen heeft is gebrek aan voedsel en nestgelegenheid. Dit is een direct gevolg van de intensieve grootschalige landbouw, de verstedelijking en het strakker en efficiënter beheer van ons groen. Bijen worden niet blij van gazons als een biljartlaken en bermen waaruit alle bloemen zijn verdwenen.

Voor een deel ligt de oplossing bij boeren, bij de regering,maar ook bij ons, de consument.

Consumenten kunnen zelf ook iets doen. Iets heel simpels zelfs. Dicke: “Zolang ze nog insecticiden kopen om in hun eigen tuin te gebruiken, dragen ze direct bij aan het probleem.We kunnen ervoor kiezen om biologische producten te kopen in de supermarkt, die wel wat duurder zijn. We kunnen kiezen voor biologische groenten, fruit en vlees.In plaats van onze tuin geheel te betegelen, kunnen we ook kiezen voor meer bloemen.

Niet te laat

Voor insecten is het nog niet te laat. Veel populaties zijn in staat om zich te herstellen. “Maar de situatie is wel echt alarmerend. Insecten zijn belangrijk voor de bestuiving van planten. Het gaat dan niet alleen om landbouwgewassen, maar ook om de natuur”, aldus Dicke.

“Zo’n 75 procent van de planten is voor de voortplanting afhankelijk van insecten. Daarnaast ruimen ze organisch afval op. Het wordt een saaie, vieze bende zonder insecten.”

fluitenkruid

http://www.wildebloemen.info/pages%20bloemen/F/fluitenkruid.php

Waar leven bijen van?

Bijen leven van nectar en stuifmeel. Nectar is een zoete stof die door bloemen wordt afgescheiden. Nectar dient hoofdzakelijk als brandstof, de bijen hebben het nodig om hun spieren te bewegen en dus te kunnen vliegen. Stuifmeel is de mannelijke voortplantingsstof, geproduceerd door de meeldraden. Als stuifmeelkorrels op de stamper van een andere bloem terechtkomen ontstaat er de bevruchting. Stuifmeel hebben de bijen vooral nodig om hun larven te voeden. Het is de bouwstof voor de opbouw van hun lichaam.
Bijen kunnen dus niet leven zonder bloemen. En bloemen produceren geen zaad en vruchten als ze niet bestoven zijn. Bloemen doen hun uiterste best om insecten te lokken en zo voor bestuiving te zorgen. Ze hebben vaak opvallende kleuren. Wij mensen vinden dat mooi maar ook insecten worden hierdoor aangetrokken. Je kan dus zeggen dat bloemen dienen als uithangborden. Zo lokken ze de insecten. En dat is nu precies de bedoeling van de plant.

Zomaar een aantal tips.

Veel sedumsoorten, bijvoorbeeld de bekende hemelsleutel, zijn een sieraad in de tuin en een bron van voedsel voor bijen en vlinders. (ook daken met sedum zijn voor bijen een paradijs)

Alle astersoorten leveren nectar maar vooral stuifmeel. De herfstaster levert laat in het jaar, als er verder weinig stuifmeel te halen is, nog stuifmeel.

In het vroege voorjaar zijn we blij als de eerste krokussen weer verschijnen. Het zijn voorboden voor het nieuwe zomerseizoen. Deze krokussen en veel andere bolgewassen moeten in het najaar worden gepoot om er in het voorjaar plezier van te hebben. Ook bijen profiteren hiervan.

Veel besdragende heesters leveren, na dat ze bestoven zijn, voedsel aan vogels en kleine zoogdieren. We denken dan aan hulst, dwergmispelsoorten, kardinaalsmuts maar ook aan de ‘gewone’ liguster. Ook een appelboom en een perenboom doen het goed in een kleine stadstuin. Mogelijkheden genoeg om een tuin en de rest van de groene omgeving kleurrijk te maken.

Bijenlokkende vaste planten, zie https://ultimaflora.garden/tuintips/lijst-van-bijenlokkende-tuinplanten/

Stokroos

Kattenkruid

Lavendel !

Koninginnekruid

Herfstaster (Najaar)

Salvia soorten

Kerstroos (Voorjaar)

Kruipend Zenegroen (Voorjaar)

Klokjesbloem soorten

Rozen (enkelbladige bloem)

Persicaria amplexicaulis !!! (Najaar)

Sedum spectabilis (Najaar)

Longkruid (Voorjaar)

Geranium sanguineum

Heide soorten !

Judaspenning

Bergamotplant

Bijenlokkende kruiden (vaste planten)

Marjolijn

Rozemarijn

Tijm

Salie

Munt

Bieslook

Bijenlokkende Bol en knolgewassen

Krokus !!! (Voorjaar)

Hyacint (Voorjaar)

Sneeuwvlokje (Voorjaar)

Dahlia (Najaar)

Boshyacint ! (Voorjaar)

Bijenlokkend zaaigoed

Boekweit

Gele mosterd

Koriander

Goudsbloem

Dille

Korenbloem

Koolzaad

Phacelia

Klaproos

Vingerhoedskruid

Zonnebloem

Verbeter de wereld en begin bij jezelf!

Op onze tuin tuinieren wij biologisch,wij gebruiken geen bestrijdingsmiddelen. We proberen afwisseling in onze tuin te creëren, zodat vlinders, bijen en hommels etc er graag komen.Ik moet echter hand in eigen boezem steken, ik kies niet vaak voor de biologische producten, omdat die duurder zijn.Ik heb mij voorgenomen hier vanaf nu beter op te gaan letten en dan maar wat minder te kopen of meer het vlees over te slaan. Onze dochter is daar al een paar jaar mee bezig en is uiteindelijk vegetarisch geworden.

Veel van de bovengenoemde planten en kruiden hebben wij al in de tuin staan.Ik had al een hoek die vrijgekomen was door het verplaatsen van de compostbak ingezaaid met een vlinder- en bijenlokkend zadenmengsel. Dus op ons microniveau zullen wij in ieder geval ons best doen!

hommel in de krokus

hommel op de verbena

https://bijenlint.nl/informatie/bijen-informatie/item/53-dracht?gclid=EAIaIQobChMI0IeIhtyb2wIVFIfVCh