Lezers die mij al wat langer volgen, weten wel dat ik van macrofotografie houd.Het is echter best moeilijk mooie foto’s te maken. Over twee weken ga ik een workshop volgen aan de Zeeuwse kust: Indian Summer. Ik ben heel benieuwd wat ik daar zal leren.
Hieronder wat foto’s van mij van afgelopen week omdat ik ze toch heb……. Ik heb geen fotobewerkingsprogramma, dus het is soms alleen wat aangepast in het formaat of helderheid en kleur….Houd je er niet van, dan sla je dit blog even over ☺
De passiebloem
aardbeimais
vlieg op het rotte fruitpluimhortensiaAnemoonhommel op de scabiosanog een insect op de scabiosa.Ik ben geen kenner, het is een bijensoort…ZinniaVarenbladnachtuiltje
Is er verband tussen luizen, lieveheersbeestjes en mieren in de tuin? Voor de ware moestuinder natuurlijk een stomme vraag, want natuurlijk is die er…..
Al een paar maanden hebben we last van luizen in de tuin, eigenlijk vanaf het warm werd. Vroeg in het voorjaar dus al.Het begon met de twee kleine kersen-en pruimenboompjes die we vorig jaar hadden geplant.Dat kon ik wel begrijpen, het jonge blad vinden luizen heerlijk.Je ziet het meteen als er luis neer strijkt in de toppen van de jonge boompjes. Het blad krult op een vreemde manier om. Vouw je het open dan zie je luizen.Ik prees me gelukkig dat het bij die boompjes bleef…..Ik behandelde de boompjes met zeep-spiritus. Daarna ging de luis dood, maar de boompjes gaven ook bijna de geest.Ik denk dat het mede door de droogte kwam dat ze er echt slecht bij stonden.
Wat betreft de luis had ik helaas te vroeg gejuicht,de warmte bleef aan en na verloop van een paar weken zag ik luis in de andere, grote kersenbomen en de pruimenbomen.In de perenbomen zit ook iets, ik kan geen luis ontdekken,maar er zit wel wat op het blad want grote hommels vliegen af en aan. Je zou toch denken iets van honingdauw op het blad…….Tot nu toe zijn de appelbomen, vreemd genoeg, niet aangetast.Wel zie ik luis op bloeiende planten in de tuin.De clematis en de dahlia zaten ook stijf onder vorige week.
Luizen
Luizen planten zich razendsnel voort.Ze hebben er zelfs geen mannetje voor nodig. De eitjes komen in de moeder uit, zo komen de bladluisjes levend ter wereld. Als de bladluis een week oud is, kan zij al weer jongen krijgen. Weer een week later is de bladluis oma en drie weken oud al overgrootmoeder.
luis op de dahlia
Bestrijden of niets doen
In andere jaren probeerde ik allerlei dingen uit om de luizen tegen te gaan. Ik schreef al eens blog over luis in 2018. Ik zie dat dit blog al in totaal 11000 keer bekeken is. In de afgelopen maanden soms wel een paar honderd keer per dag. Veel mensen zijn dus blijkbaar op zoek naar middelen tegen luis.Klik op de link als je het ook nog eens wilt nalezen.
Zelf probeerden wij zeep-spiritusoplossing, uienaftreksel,ecologische bestrijdingsmiddelen, terra cotta potjes met stro in de bomen, bananenschillen in de bomen .We hebben lavendel, afrikaantjes en Oost-Indische kers op meerdere plekken in de tuin, knoflook aan de voet van de stammen…….
Hulptroepen
Nadat de twee boompjes in het voorjaar er door het spuiten en de droogte zo armetierig bij stonden, besloot ik dit jaar de natuur maar eens op zijn beloop te laten.In de tuin zien we ontzettend veel lieveheersbeestjes en hun larven. Soms leek er op ieder blad wel een larve te zitten. Prima dus, want die eten wel 600 luizen per dag. De volwassen lieveheersbeestjes verorberen er zo’n 100 per dag.Keerzijde van de grote getallen larven en lieveheersbeestjes is wel dat er ook blijkbaar veel luis is…….
Levenscyclus
De levenscyclus van een lieveheersbeestje kent 4 stadia:
Ei: een vrouwtje legt zo’n 20-50 eitjes per dag. Ze legt ze altijd in groepjes in de buurt van luizen
larve: als de larve net uit het ei is gekropen, is deze één millimeter klein. Ze vervelt 3 keer, na 20 dagen gaat ze zich verpoppen.Naarmate de larven groter worden, vallen ook de stippen op hun achterlijf meer op. De larve eet zo, 200-600 luizen per dag tot hij verandert in een pop
larven van lieveheersbeestjes
Pop: De larve eet totdat zijn huid als het ware barst. Onder de oude huid is een nieuwe huid die vochtig en zacht is. Daardoor verandert de larve in een pop. Voor het verpoppen hechten de larven zich met behulp van een schijnvoet vast. Daarom lijkt de pop vastgeplakt aan het blad, ze blijft daar onbeweeglijk liggen gedurende de hele verpoppingstijd. Dit duurt tussen 7 en 10 dagen. De pop is ongeveer 3,5 mm groot. Poppen variëren van kleur: geel, oranje, grijs, bruin of zwart met al dan niet stippen op de achtergrondkleur.
Volwassen: Uiteindelijk komt het volwassen dier tevoorschijn door de pophuid te scheuren. Op het moment dat het lieveheersbeestje uit de pop komt, heeft het gele dekschilden zonder patronen.
Weg luis!
Ik weet niet of het door de larven en de lieveheersbeestjes komt, door de vele hevige regenbuien of wat dan ook, maar de bomen komen weer bij en de luizen lijken aanzienlijk verminderd te zijn en soms weg. Opeens is de luis verdwenen van de clematis en de dahlia’s, maar ook in de bomen zie ik er lang zoveel niet meer. Gek hè? Dat betekent volgens mij ook dat je als je veel luis hebt, en het is droog en warm, je regen moet nabootsten: zet de slang op de planten, herhaal dat een paar dagen en misschien zijn ze dan weg.Ze kunnen niet goed tegen regen in ieder geval…en ook niet tegen lieveheersbeestjes en hun larven.
Mieren
Wat ik nu zie zijn hele colonnes mieren die de stammen van bomen op en neer lopen. Inmiddels weet ik dat mieren en luizen elkaar nodig hebben.
Veel mierensoorten hebben luizen nodig om te kunnen leven. Veel luizensoorten zijn zo afhankelijk van mieren geworden dat ze zich zelf niet meer kunnen verdedigen tegen bv lieveheersbeestjes of gaasvliegen. Dus hebben ze de bescherming van mieren nodig.
Luizen steken hun lange zuigsnuit in de plant tot ze in een zgn bastvat zitten, daar stroomt “suikerwater”vol stoffen die de luis nodig heeft. Wat ze niet meer nodig hebben, scheiden ze af als”honingdauw”. Mieren stimuleren die uitscheiding door op het achterlijf van de luis te ’trommelen’, dat heet “melken”. De luizenmelk is voor mieren een energiebron.Daarom beschermd de mier de luizen zodat bv lieveheersbeestjes ze niet kunnen opeten. Op de honingdauw komen ook weer bijen af. Je kent de honingdauw vast wel, soms zit je auto eronder als je onder bomen hebt geparkeerd.
Er zijn mierensoorten die luizen houden als een ware veehouderij. Onder de grond maken ze “stallen” waar ze de mieren houden. Wil je dat eens verder lezen:
Wil je luizen bestrijden dan moet je eigenlijk ook de mieren bestrijden.Op een volkstuin is dat bijna niet haalbaar. Dan kan ik de tuin wel vol mierenlokdozen zetten, ze lopen echt overal…..
Van een van de lezers van mijn blog uit 2018 kreeg ik de tip dat mieren niet over kopertape kunnen lopen. Dus als je dat rond de stam plakt en ze kunnen niet omhoog, kunnen ze de luizen ook niet helpen.Zelf heb ik dat niet uitgeprobeerd en ook nog niet van iemand gelezen of dat effectief is.Dus mocht iemand dit lezen die het uitgeprobeerd heeft, laat het dan weten alsjeblieft!
Bijenvoer, de naam zegt het al. Favoriet bij honingbijen, hommels en andere bestuivers. Dit lila bloempje bloeit ook nog eens heel snel en makkelijk. De Latijnse naam is Phacelia tanacetifolia en in de volksmond wordt de plant ook wel bijenvoer, bijenbrood, bijenvriend of facelia genoemd. De plant hoort tot de familie Boraginaceae, oftewel de ruwbladigenfamilie. Tot die familie horen bv ook het komkommerkruid, het longkruid en de vergeet-me-nietjes.
komkommerkruid
Gebruik
Phacelia wordt gebruikt met allerlei redenen:
als groenbemester
om onkruid te weren op braakliggende grond
om bijen en andere bestuivers te lokken
Phacelia wordt door boeren vaak gezaaid op een stuk grond nadat het eerste gewas is geoogst. Door hier Phacelia te zaaien wordt de grond bedekt en krijgt onkruid geen of weinig kans. Na de bloei kan het door de grond gewerkt worden.Vorig jaar hebben wij dit ook gedaan na de oogst van alle bietjes.
Groenbemester
Een groenbemester houdt de bodem bedekt, wat verstuiven of dichtslaan van de grond kan voorkomen. Op kale gronden spoelen veel voedingstoffen uit omdat er geen gewas is dat ze vasthoudt. Een groenbemester neemt deze voedingstoffen op waardoor ze behouden blijven. Een vlinderbloemige als groenbemester voorziet de grond bovendien van extra stikstof. Op de wortels van de vlinderbloemigen leven namelijk bacteriën die de stikstof uit de lucht kunnen binden. De bodem en de plant profiteren hiervan. Omdat het geen familie is van veelvoorkomende gewassen zoals gras, graan of kool zal het volgende gewas geen last hebben van emelten of andere schadelijke insecten.Aan het eind van het seizoen worden de planten door de grond gewerkt.Door het onderwerken van de plantenmassa wordt de bodemstructuur verbeterd, het bodemleven geactiveerd en het humusgehalte verhoogd.
Bijen en hommels zijn gek op de Phacelia. Ik las dat imkers ook vaak Phacelia zaaien in de buurt van hun bijen kasten.
Phacelia en druiven
Laatst las ik dat het zaaien van Phacelia als onderbeplanting bij druiven een goede invloed heeft op de druiven. De Phacelia planten zijn stikstofbinders[ = N , en daar hebben druiven behoefte aan]. De bloemen lokken ook weer nuttige insecten [roofmijt, zweefvlieg, sluipwesp, gaasvlieg, lieveheersbeest,]die plagen in de druiven tegengaan of bestrijden zoals schadelijke insecten(rode spin, kroesmijt, cicade, druivenmot)
Het bloemetje van bijenvoer
De bloemen van bijenvoer zijn lila van kleur. Ze hebben vijf kroonblaadjes en opvallende meeldraden. De bloempjes zitten dicht bij elkaar. Als een bloempje gebloeid heeft komt daar een harig zaaddoosje en komen er weer nieuwe bloemen bij. Als de Phacelia dus al een tijdje gebloeid heeft zie je een hele rits harige zaaddoosjes waar de zaden in gemaakt worden.
De hoogte die Phacelia bereikt is tussen de 60 en 110 cm.Bij ons groeien de bloemen nu langs een hek en zijn wel 120 hoog geworden.
Zaaien
Phacelia groeit erg snel, al na 8 weken kan het bloeien. Daarom kan je ook nog laat zaaien of na een ander gewas zaaien. Vroeg in de lente zaaien kan ook, maar zorg dan wel dat er geen vorst komt.
Zaaiperiode: tussen maart en half augustus. Zaaiplaats: In de volle zon, halfschaduw mag ook. Voedingrijke grond is goed, maar dit soort kan ook tegen schralere grond.
Bijenvoer is niet winterhard. Al bij lichte vorst zal het afsterven. Ik had afgelopen herfst nog een rand ingezaaid, die is toen niet tot bloei meer gekomen. Door de zachte winter groeiden de planten in het voorjaar verder en staan nu in bloei.Om er zeker van te zijn dat je ze ieder jaar in je tuin te hebt, kun je zaden opvangen. Zorg ervoor dat ze goed gedroogd zijn voordat je ze in een afgesloten doosje doet, anders heb je kans op schimmel.
Insecten
Insecten die zorgen voor bestuiving, zoals vlinders, bijen en hommels, komen op bloemrijke omgevingen af. Hier kunnen zij zich voeden met nectar. Wil je deze insecten helpen? Zorg dan ook voor voldoende bloemen in je tuin die nectar bieden. Denk hierbij ook aan vroeg- en laatbloeiers zodat je het bloemenseizoen verlengt. Dit kun je doen door het planten van bloembollen, bloembakken, perkplanten of bloeiende vaste planten en een bloemenweide.
Enkele voorbeelden:
Bloembollen en vroegbloeiende planten: vroegbloeiers verlengen het bloeiseizoen en bieden al in het vroege voorjaar voeding voor insecten. Denk bv aan Helleborussen, aan krokussen, al vroeg kun je daar hommels op zien. De Sierui (Allium ssp.) is een ook een voorbeeld van een nectarrijke bollensoort.Let bij de aanschaf van je bollen op dat het biologische bloembollen zijn. Gewone bollen zijn behandeld met pesticiden, waardoor de insecten alsnog dood kunnen gaan
Bomen en heesters: bijvoorbeeld de Vlinderstruik (Buddleia davidii ssp.) of Bijenboom (Tetradium daniellii). Ook de Hedera Helix ‘Arborescens’ verlengt het bloeiseizoen. Deze struikklimop bloeit in de herfst en vroege winter.
Vaste planten: denk aan Kattenkruid (Nepeta ssp.), Lavendel,Zonnehoed (Echinaceae purpurea) Maagdenpalm en Dropplant (Agastache ssp.)
Wilde planten: denk aan Hemelsleutel (Sedum telephium), IJzerhard (Verbena bonariensis), Koninginnekruid / Leverkruid (Eupatorium purpureum), Gulden sleutelbloem (Primula veris) en Judaspenning (Lunaria annua of Lunaria rediviva)
hommel in de krokus
dropplant
hommel op lavendelbij op hemelsleutel
Veel bijen sterven door ziektes, parasieten en bestrijdingsmiddelen. Daarnaast is er een groot te kort aan bijenvoedsel in de natuur doordat er te weinig verschillende bloemen in tuinen en op velden staan. Om te kunnen overleven hebben bijen voldoende en gevarieerd voedsel nodig, het hele jaar rond.Over een paar weken krijgen onze beide kinderen hun nieuwe huis opgeleverd. Ik hoop dat ze allebei ruimte maken voor bijen en vlinderlokkende planten en struiken.Onze zoon en schoondochter hebben in hun tuinplan in ieder geval al meer groen dan in hun huidige, vooral betegelde tuin.Het plan van dochter en schoonzoon laat zien dat zij veel groen [en mijn hulp willen], dus dat komt wel goed …..Bij ons allemaal is de coronacrisis ook een soort wake-up call geworden.We moeten beter voor onze natuur zorgen!
hommel op tagetes
Gebruikte bronnen: Wikipedia, zadenhandel van der Wal, tuinplantenzaden.nl, Jonkers hoveniers en imkerpedia
