Kostuums, uitgeholde pompoenen, spinnenwebben en geraamtes. In steeds meer winkelstraten en woonwijken zie je ze liggen, staan of hangen. Het is de voorbode van een in Nederland steeds populairder wordend feest, Halloween.
Samhain
Met Halloween, op de avond van de 31e oktober gaan er in vele landen kinderen langs de deuren met uitgeholde pompoenen met een lichtje erin. Ze roepen: ‘trick or treat’ of iets dergelijks, en zijn vermomd als engerds, als vampiers, spoken, heksen of skeletten. Zo gaat de optocht van deur tot deur tot er genoeg lekkers is verzameld en eindigt of begint bij een groot vuur, waar er nog een griezelig verhaal wordt verteld. Achter deze schijnbaar onschuldige optocht van verkleedde kinderen gaat een oud heidens feest schuil met de naam Samhain of nu Haloween geheten.
Het verhaal van Jack ‘O Lantern
Die uitgeholde pompoen – waar de kinderen mee lopen – wordt in de Angelsaksische landen de ‘Jack ‘O Lantern’ genoemd. De herkomst van die naam is te vinden in de Ierse sage over een aartsschurk genaamd Stingy (=gierige) Jack. Stingy Jack was een man die in zijn leven niet wou deugen, maar wel de duivel een aantal keren te slim af was. Met Halloween komt de duivel naar zijn stamkroeg om zijn ziel te halen. Jack weet de duivel zo ver te krijgen dat hij zich in een muntstuk verandert om de waard te kunnen betalen en zet hem vervolgens gevangen in zijn geldbuidel waar een kruis op staat. De tweede maal – opnieuw met Halloween – smeekt hij de duivel om een appeltje voor hem te plukken. De duivel doet dat en kan vervolgens niet uit de boom vanwege het kruis dat Jack in de boom heeft gekerfd. Pas als hij belooft om Jack voor altijd met rust te laten bevrijdt Jack de duivel uit de boom. Als Jack na zijn dood bij de hemelpoort aanklopt wordt hij niet toegelaten. Maar ook de duivel houdt zijn belofte en ziet het absoluut niet zitten zo’n slimmerik toegang tot de hel te verlenen! Hij smeekt dan de duivel om een gloeiend kooltje voor wat warmte en om zijn weg door de wereld te verlichten. Jack krijgt het kooltje en beschermt het kooltje tegen weer en wind door het in een uitgeholde raap te plaatsen. Zo dwaalt hij met zijn lichtje als dwaallicht door de wereld tot aan het einde der tijden.
Einde van de zomer
Juist met Halloween staan de elfenheuvelen wijd open en kunnen de geesten vrijelijk rondspoken. Dit komt doordat het een scharnierpunt in het jaar is. Het is een periode tussen de jaren in. Vroeger werd het feest in Schotland en Ierland Samhain genoemd. Dit betekent letterlijk ‘einde van de zomer’. In Wales noemden ze ditzelfde feest ‘Calan Gaef’; het begin van de winter. Het is het begin van de donkere helft van het jaar. De Kelten zagen de avond, dus de komst van de duisternis als het begin van de nieuwe dag en naar analogie daarvan kan je aannemen dat Samhain als begin van de duistere periode ook het begin van het nieuwe jaar was. Op dit soort drempelmomenten zijn de sluiers tussen deze en de Andere wereld dun. Geesten, elfen en andere wezens kunnen op deze nacht ook in onze wereld ronddwalen of anders gezegd; wij zijn gevoeliger voor hun aanwezigheid en nemen ze eerder waar!
De geest te gast
Juist met Halloween – op de drempel tussen twee seizoenen – zouden de dolende geesten een versterkt contact kunnen maken met de wereld van de levenden. Gedreven door de komst van de kou verlieten ze de desolate plekken, de moerassen en heidevelden om terug te gaan naar de huizen, wellicht het huis waar ze ooit zelf woonden. Op die nacht vroegen de dolende geesten – en dus ook Jack ‘O Lantern – om gastvrijheid. Wie weigert om hem binnen te laten zal verwenst worden en onheil over de hoofden van het gezin brengen. Wie de gast welkom heet wordt gezegend. Als je hem binnenlaat kan je hem mogelijk zelfs verlossen. Het woord gast is dan ook etymologisch verwant aan geest. Gastvrijheid is een heilige plicht, zelfs tegenover de doden!
Treat
Elk kind dat met Halloween rondloopt met een lichtje in een pompoen kan je zien als de verbeelding van zo’n dolende ziel. In Engeland benoemde men dit rondgaan met de veelzeggende term ‘to go a-souling’, de ‘treat’ werd een soul-cake genoemd. Het kind komt met zijn (dwaal)lichtje en met zijn vermomming als geest aankloppen op zoek naar gastvrijheid, om binnen genood te worden voor een beetje warmte en een versnapering en vraagt ‘trick or treat’. De ‘trick’ is te zien als het onheil wat de geest kan brengen. Na de ‘treat’ zal de geest juist zijn zegen brengen. De gemaskerde optocht is te zien als een geestenoptocht. Masker komt van ‘masca’ dat staat voor heks of geest en ‘mom’ in het woord vermomming staat ook voor geest!
[ bron:http://www.abedeverteller.nl/het-verhaal-van-jack-o-lantern-en-de-betekenis-van-halloween-samhain/ ]
Op de foto [van vorig jaar met Haloween] staan onze eigen kleine heksen, de twee kleindochters.
Dus als je pompoenen hebt liggen, kun je vandaag nog aan de slag met uithollen. Van het vruchtvlees kun je een lekkere pompoensoep maken.
Zelf heb ik alle pompoenen weg gegeven aan de kleinkinderen. In hun dorpen, Maassluis en Heerjansdam] wordt Haloween voor de schoolkinderen gevierd. In ons dorp heb ik er nog nooit iets over gezien.
Koken met pompoen
Afgelopen week kreeg ik van de Afghaanse tuinbuurvrouw een gehalveerde, hele grote, ovale groene pompoen.Voor de zekerheid vroeg ik of hij wel eetbaar was. Ja, soep maken was haar antwoord. Geen idee welk ras deze pompoen is, ik zie ze ook bij veel Turkse tuinders op ons complex.
Ik had net prei uit de grond gehaald en googelde op recepten van pompoen met prei. Ik maakte er een zalige soep met prei en kerrie en een stamppot met prei van. Beide kan ik jullie aanbevelen. Als je op de link klikt, kom je bij een recept wat ik vorig jaar maakte en ook erg lekker was.
Morgen Haloween
Wordt er morgen aangebeld of aan de deur geklopt, wees dan op je hoede! Het kan zo maar zijn dat er een dwalende geest, een heks of wat dan ook voor de deur staat……
