Prei is een van de groenten die wij ieder jaar hebben in onze moestuin.Niets zo lekker als verse prei! Toch is het niet ieder jaar even goed gelukt. Soms bleven het maar dunne ielige preitjes, in het begin waren de schachten maar kort.

Prei is directe familie van lookgewassen als ui, knoflook en bieslook en onderdeel van de Latijnse ‘Allium’ tak die zich kenmerkt door een opbouw in bladschijven en bladscheden die om elkaar gevouwen groeien.

Vanaf februari kun je prei zaaien.Je hebt verschil in zomer en winter prei, maar kwa tijdsbestek scheelt het niet veel wanneer je het moet zaaien.Winterprei groeit langzamer.Je kunt binnen in trays zaaien of direct in de volle grond. Zelf koop ik vaak prei in bosjes van 50 bij een tuinder dichtbij. Vorig jaar heb ik zelf gezaaid, maar het duurt erg lang voordat je potlood dikke preitjes hebt, wel zo’n drie maanden. Dus naast mijn eigen gezaaide prei, kochten we ook nog een bosje bij een tuinder.

Twee weken terug haalden we onze bestelde bosjes prei op bij de tuinder, waar ze al twee weken op ons lagen te wachten. Nadat wij ze bestelden waren ze meteen geleverd, terwijl de tuinder dacht dat ze na twee weken zouden komen. Hij bewaarde ze al die tijd in de koelcel. Erg mooi waren ze niet meer. Ze hingen scheef met slappe gelige bladeren zielig in hun pootgat.Toch zijn ze inmiddels weer aardig recht getrokken. Ik denk dat al die regen daar bij geholpen heeft….

Plek in de tuin

Prei staat graag naast gewassen zoals koolsoorten, sla, uien, wortels, Oost-Indische kers, schorseneren en selderij. Je kunt je prei beter niet dicht op aardappelen, bonen en erwten telen. Prei heeft veel stikstof nodig en staat daarom op het vak van de bladgewassen, maar ze blijft wel familie van de ui, knoflook en sjalot. Bij prei is het onderdeel bodem en bemesting één van de belangrijkste factoren of je oogst wel of niet slaagt. Preiplanten stellen namelijk best wat eisen aan de grond. Geef vooral regelmatig voeding met veel stikstof, bv koemestkorrels of bloedmeel. Dit stimuleert de groei van het blad. In het voorjaar strooi ik kalk over het vak waar de prei komt te staan. Later geven we ook nog kali.

Dit jaar heb ik mij voorgenomen niet meer aan een strakke planning te doen. Ik heb geen rekening gehouden met wat er vorig jaar heeft gestaan en of dat wel goed is. Op dit stuk stonden vorig jaar bieten.

Onderhoud

Prei vraagt niet veel onderhoud, alleen onkruid wieden.Op de foto hieronder kun je zien dat wij ze vorig jaar erg dicht op elkaar hadden gezet. Deze prei had ik zelf gezaaid. Als ze dicht op elkaar staan, is het lastig onkruid weg halen. Zorg dat je tussen de rijen tenminste met 1 voet kunt staan. De foto is van oktober 2020, je ziet ook roest aan de bladeren.

Tijdens de groei kun je nog wat extra bemesten.

Uitplanten

Plant prei op goed bewerkte grond met een losse structuur. Alhoewel wij ons voorgenomen hadden niet meer te freezen, heeft mijn man dat dit jaar wel gedaan. Vorig jaar freesden we niet en mede ook door de droogte zagen we toch dat die prei het moeilijk had.De klei waar wij op tuinen werd een keiharde plaat.

Als de plantjes ongeveer de dikte van een potlood plant je ze uit.Voor het poten, kun je het bovenste gedeelte van het groen af knippen. Die tip kreeg ik eens van de oudere tuinders op ons complex.De prei groeit vanuit het hart verder.Mijn man had er over met de tuinder waar wij onze plantjes kochten. Die vond het onzin en doet dat zelf niet.Dit jaar hebben wij dat daarom nu ook eens niet gedaan.

Wij maken plantgaten van plm 20 cm diepte met een pootstok en zet de planten ieder in een eigen gat. Het gat hoef je niet dicht te maken met aarde. Als er geen regen verwacht wordt, is water geven voldoende. Na verloop van tijd zal de prei zelf het gat vullen en door regen, etc. zal de aarde om de prei sluiten.Natuurlijk wil je een prei met een lange witte schacht, dus hoe dieper je poot, hoe langer hij wordt.

Oogsten

Vanaf augustus kun je de prei gaan oogsten. Steek ze uit de grond met een spitvork. Ga niet trekken, want dan breekt hij af. Winterprei kun je tot maart in de tuin laten en steeds oogsten wat je nodig hebt. Verse prei is heerlijk, de geur ervan vind ik zo lekker. Je kunt het overal wel bij gebruiken; gestoofd met een klein scheutje azijn en nootmuskaat, in de soep, in pastasaus, in ovenschotels….Wat wij ook wel doen is de prei rauw invriezen, want onze tuin ligt niet naast ons huis en als het geen weer is, kun je toch gewoon prei eten zonder eerst in de blubber te gaan scheppen.

Ziekten

Preiplanten zijn gevoelig voor preimot en de preimineervlieg. Deze insecten zetten hun eieren af op het blad van de plant. De geelachtige rupsjes boren zich later via gangen in de plant, waardoor een rottingsproces op gang komt. Je kunt het voorkomen door er insectengaas over te leggen. Zelf heb ik in 1 seizoen er last van gehad, verder niet. Ik dek het niet af.

In het najaar kun je te maken krijgen met preiroest. Je herkent deze ziekte snel door de vele kleine bruin-oranje vlekken die zich op de bladeren van de groente bevinden. De prei is gewoon te gebruiken als je de aangetaste bladeren weg snijdt.

Gebruik

Prei smaakt bijna overal bij vind ik zelf. Wij gebruiken het veel. Een recept wat ik vorige winter eens maakte is deze stamppot met pastinaak en prei [ klik] Vorige week maakte ik dit roerbakgerecht met prei, ei en cashewnoten.Ook erg lekker. [ klik] Onze favoriet blijft al jaren wel een ovenschotel met laagjes prei, aardappelpuree, gehakt, tomaat en eroverheen geraspte kaas.Mmmmm!

Wist je dat:

• De plant is gezond door zijn hoge hoeveelheden aan mineralen, vitaminen en fytor nutrienten. Of het nu vitaminen A, K, B, C of E zijn of de ijzer, koper of zinkgehalten, feit is dat prei bekend staat als goed voor de stembanden of keel.
• Het was eén van de redenen dat Keizer Nero ook bekend was als Porrophagus: preivreter. Aristoteles placht zijn heldere stem ook toe te schrijven aan het eten van de plant.
• Verder wordt de prei in verband gebracht met het verbeteren van ziekteverschijnselen, het voorkomen dan wel het verlagen van kansen op onder andere aderverkalking, overgewicht en diabetes 2.
• Geen grammetje vet en een rijke aanwezigheid van vezels, maken dat prei thuishoort in elk dieet dat zorgt voor een goed en gezond lichaamsgewicht en toch veel goede voedingsbestanddelen meegeeft.

Gebruikte bronnen Diana’s mooie moestuin, goedboerenindestad