Toen we de laatste groentes oogstten een tijdje terug, bleek de prei niet meer bruikbaar. Tot kort daarvoor stond de prei er mooi bij, maar opeens ging alles slap hangen. Eerst dachten we nog dat het te droog was geweest, er waren net een paar relatief warme herfst weken geweest. Toen ik een paar preien uit de grond haalde om te gaan eten, zag ik het al snel: Sporen van een soort gangen in de schacht. Toen ik ze open sneed was het overduidelijk, een soort van witte wormpjes zat aan de binnenkant. Het ziet er niet smakelijk uit, ergens las ik dat je ze best nog kunt gebruiken. Maar als er ergens iets in krioelt van kriebelbeestjes dan hoef ik het niet meer hoor. Alles ging in een vuilniszak en mee naar de afvalcontainer thuis.

Aangedane uien

Eerder dit jaar hadden we in hetzelfde stuk tuin, maar dan er dwars op, een rij rode uien staan die aangetast waren en die ik allemaal weg kon gooien.[ zie foto hieronder van de rode ui] Het is echt jammer als je alles moet ruimen wat je met zorg en liefde hebt geplant…….

Of het hetzelfde larven zijn als die in de prei? Het zou kunnen, ik las dat ze zich in de grond verplaatsen van de ene naar de andere ui of prei. Op het stuk waar ik de laatste prei wilde gaan oogsten, hadden ervoor aardappelen gestaan en geen uien……Ze moesten best een stukje wandelen dan……Of het zou het een nieuwe aantasting zijn en hebben de prei-ui of preimineervliegen opnieuw eitjes gelegd. Ik heb eigenlijk ook geen idee van welke vlieg ze afkomstig zijn.

Bij de uien viel het op dat het blad een beetje krullerig werd en vooral ook ging liggen. Het blad was wel mooi groen (en ik las dat dit het grote verschil zou zijn met aantasting door de bekendere uienvlieg, daarbij wordt het blad gelijk al bruin, lelijk en zacht). Er werd bij de uien nog wel blad gemaakt zonder dat er ook ontwikkeling in de ui (de bol) zat. Ook toen dacht ik ook eerst dat het met de droogte te maken had, maar dat bleek dus ook niet zo.

Preimineervlieg

De preimineervlieg heeft twee generaties per jaar, één in de lente en één in de herfst. Poppen overwinteren in plantmateriaal of in de bodem. De eerste vliegen verschijnen vanaf april en de vlucht kan duren tot half juni. De vrouwtjes voeden zich door met hun legboor in de waardplant te prikken en vervolgens plantensap op te zuigen.
Hierdoor ontstaan typische ‘voedingstippen’ die altijd in een lijntje op de bladeren te zien zijn. Deze voedingsstippen tonen aan dat de vliegen actief zijn. De zomer brengt de preimineervlieg door als poppen in planten van het geslacht Allium (look, ui, prei …) of in de bodem. Vanaf eind augustus of begin september verschijnen de vliegen van de tweede generatie. Deze tweede vlucht kan duren tot begin november. De larven die ontluiken uit de eitjes kunnen dan nog vrij lang actief zijn, tot eind november. Vervolgens verpoppen de larven om te overwinteren als pop in winterprei of in gewasresten.In de nazomer en herfst zorgt ze vooral bij prei voor slechte groei en bruine gangen waardoor de prei oneetbaar wordt.

Ui- of preivlieg

Dit is dezelfde vlieg.

De uienvlieg (Delia antiqua) komt voor op allium-soorten, zoals ui en prei en wordt ook wel preivlieg genoemd. De vlieg zet haar eitjes in mei af aan de voet van de plant en bij prei in een later groeistadium ook in het hart van de plant. De witte maden vreten aan de voet of in het hart van de plant, waardoor de bladeren geel worden en ten slotte afsterven. De uienvlieg komt van nature voor in Europa.

Ook de uivlieg kent twee generaties in een moestuinseizoen : de eerste in het voorjaar (half mei – half juni) en de tweede van begin juli tot september. Ook van deze vlieg overleeft de pop in de grond .

De uienvlieg is het belangrijkste schadelijke insect in uien. Er zijn twee tot drie generaties per jaar in de periode mei-september. De uienvlieg overwintert als pop in de grond. In het voorjaar komen de vliegen uit de grond op plaatsen waar het vorige jaar uien stonden. Ze zoeken dan de uienvelden in de buurt op en leggen hun eitjes bij de jonge planten. De maden eten de ondergrondse delen van het uienplantje op. De tweede generatie in de zomer eet aan de bol. Wanneer geen bestrijding wordt toegepast kan de schade zeer groot zijn.

bron uienteelt.nl

Goede oogst

Aan de andere kant van de tuin hadden we ook prei staan en die deed het werkelijk geweldig dit jaar. We hadden mooie dikke preien met lange witte schachten.Daar geen aantasting te zien…….Ik las dat hoe vroeger je prei plant, hoe meer kans op aantasting. Ik heb eens na gezocht wanneer we deze prei hebben gezet, dat was op 16 mei. Dus mogelijk heeft het daarmee mee te maken, want dat is na het eerste belaagmoment.

Wat is er tegen te doen?

• Insectengaas met een maaswijdte van minder dan 6 mm, De kosten zijn echter hoog tegen de prijs van een ui…Ik denk dat dit voor een professionele teler wat kan zijn,maar voor een hobbytuinder zoals wij? Een jaar of drie terug heb ik vliesdoek over de prei gelegd tot mei en dat jaar hadden we ook mooie preien.
• Plant in het voorjaar de uien en preien zo laat mogelijk
• Preventief zou het kunnen helpen om hooi hoog tussen de planten te draperen.Hierdoor kunnen de vliegjes minder goed bij de prei- en uienplanten komen om eitjes te leggen
• Combinatieteelt: combineer ui en wortel. Kruiden en groenten verspreiden ook diverse geurstoffen die insecten verwarren of zelfs afweren. Uien en wortelen zouden elkaar zo beschermen tegen respectievelijk uien- en wortelvlieg. In eerdere jaren heb ik deze combinatie wel toegepast, nadeel is dat de zaden van wortelen er lang over doen om te ontkiemen, zeker als het een warm en droog voorjaar is.
• Toevallig zag ik deze week iets op tv over een voedselbos.Daarin werd ondermeer gezegd om groepjes planten te verspreiden door de tuin en niet alles bij elkaar in een rij te planten. Dit zou helpen tegen allerlei plagen zoals ook de slakken waar wij zo’n last van hadden. Eigenlijk is dat het zelfde principe als combinatieteelt.
• Plant lavendel of worteltjes tussen de prei en ui planten. Maak het de mineervlieg moeilijk door niet alle preiplanten bij elkaar te planten, maak kleine groepjes en zaai afrikaantjes (Tagetes) tussen de preiplanten.

Voor wie nou denkt dat een moestuin hebben makkelijk is…………Maar het is wel ieder jaar weer spannend wat zal lukken in dat seizoen!

Welke zou het zijn?

Afgelopen seizoen maakte ik in onze tuin nog al eens foto’s van vliegen. Nu word ik er heel achterdochtig van en denk eraan waar die misschien wel hun 200 eitjes in hebben gelegd en er nu poppen liggen te overwinteren……….