Dag van de paardenbloem

In vervolg op de vorige twee blogs, tipte mijn man mij dat het vandaag de dag van de paardenbloem is. Een bloem die ook zo belangrijk is voor bijen. Laat nu juist mijn man altijd bezig zijn met hem uit de tuin weg te halen……Niet meer doen dus……..

Paardenbloemen [Taraxacum officinale] behoren tot de meest geziene planten van onze flora. Denk niet ‘een paardenbloem is maar een paardenbloem’, want niets is minder waar. In Nederland zijn tot nu toe meer dan 250 soorten vastgesteld. Een bloeiend weiland kan meer dan 60 soorten herbergen en in tuinen komen meer dan 25 soorten voor. Op 25 april, de dag van de Paardenbloem, staan paardenbloemen in de schijnwerpers.

Als in het voorjaar de bermen en de weilanden geel zijn van de paardenbloemen, dan is het wel duidelijk dat deze planten tot de meest algemene van onze flora behoren. April is vanouds de maand van de paardenbloem, dan kleurden vroeger de weilanden, grasvelden, bermen en slootkanten geel van de paardenbloemen. Dat is nu wel anders. Door de jaren heen is de sterke achteruitgang van de paardenbloemen wel duidelijk. Vooral in de weidegebieden is de achteruitgang dramatisch te noemen; meer dan tachtig procent van de soorten zijn verdwenen en daarbij de biodiversiteit. De paardenbloemen zijn teruggedrongen tot in de wegbermen, steden, parken en tuinen en vinden daar waardevolle toevluchtsoorden, maar staan te trappelen om weer terug te mogen naar hun oorspronkelijk areaal

Voedselbron

Als de insecten in het vroege voorjaar weer tot leven komen,  vinden ze de bloeiende paardenbloemen als belangrijke voedselbron.De paardenbloem is niet alleen mooi, maar ook belangrijk voor onze vlinders, wilde bijen, zweefvliegen en andere insecten. Geen wonder dat die verdwijnen, en daarmee onze weidevogels. Zonder de paardenbloemen geen weidevogels. Want juist als de kuikens uit hun eieren waren gekropen, vonden ze op snavelhoogte hun voedsel op de bloeiende paardenbloemen. Dat is helaas verleden tijd!

Is het niet de hoogste tijd om te stoppen met dat oeverloze maaien van grasvelden,bermen en velden? Laten we de paardenbloemen weer gewoon laten staan! Onze gemeente heeft het maaibeleid aangepast en maait alleen de randen van de bermen, de rest laten ze staan tot eind mei. De dijken staan er dus fleurig bij nu met paardenbloemen, pinksterbloemen, fluitenkruid, boterbloemen en vast nog veel meer als ik goed ga kijken.

Delen

Taraxum Nederland roepen iedereen vandaag op foto’s van paardenbloemen te maken en met hen te delen via #dagvanpaardenbloem op social media

[ bron Nature Today]

Verspreiden

Als de bloem is uitgebloeid vormen zich pluizenbollen met honderden zaadjes. De pluizen worden als kleine parapluutjes met de wind meegevoerd om elders weer een nieuw leven te beginnen.

We kennen allemaal deze pluizebollen wel. Als kind blies je alle pluisjes los, iets wat mijn kleindochters nu ook doen. Zij noemen ze blaasbloemen.

De overlevering wil ons doen geloven dat die pluizenbol van de paardenbloem iets magisch heeft. Wanneer je toe bent aan een partner en je wilt weten hoe lang het nog duurt voordat hij/zij ten tonele verschijnt, kun je de pluizenbol van een paardenbloem nemen en proberen de pluizen er af blazen. Het aantal keren dat je moet blazen voordat alle pluisjes eraf zijn, zoveel jaren duurt het nog voor je de ware Jacob(a) tegenkomt. Ook schijnen wensen uit te komen als het je lukt om alle pluizen in één keer weg te blazen. Men zegt dat je dan minstens honderd jaar wordt…

Naam

De paardenbloem heeft allerlei benamingen: paardenbloem, molsla, pissebloem, beddenpisser, leeuwentand, konijnenblad, konijnenstam, henselbladeren, papenkruid. In streektalen komen nog meer namen voor. De veelheid van namen heeft o.a. ook te maken met de toepassing, zoals voeding (molsla), religie (papenblad), geneeskunde (pisblom – vochtafdrijvend -, erdgalle, kankerbloem) en kinderspel (kettingbloem).

De naam paardenbloem is pas in 1907 als officiële naam verkozen. Dat is, naar men vermoedt, gebeurd op initiatief van de leraaar-botanicus Hendrik Heukels

Eetbaar

De naam molsla verwijst naar het feit dat de plant eetbaar is. Vandaag de dag wordt paardenbloem nog steeds als groente geteeld. En geconsumeerd. Dat laatste in de betere restaurants, want het is inmiddels een curiosum geworden. Hetgeen vreemd is, want deze gezonde groente is ruimschoots en voor iedereen beschikbaar.[ bron Mergenmetz]

Zo leer ik steeds weer bij door dit geblog☺

Daarom zijn er zoveel paardenbloemen!

Dat er zoveel paardenbloemen zijn, heeft te maken met de manier waarop een paardenbloem zich kan vermenigvuldigen. Een paardenbloem is een composiet, dwz een samengestelde bloem, Vele bloemen vormen samen een bloemhoofd, aan elke bloem van de paardenbloem groeien tweehonderd lintbloempjes en elk ervan vormt een zaadje. Elke plant krijgt wel vijftien bloemen dat is per jaar drieduizend zaden! Bloeiend van het voorjaar tot de herfst zijn het planten die je letterlijk overal tegenkomt. Over de hele wereld kent men wel tweeduizend soorten, Alleen in Nederland zijn al tweehonderd soorten bekend.

Toepassingen

De paardenbloem kent veel toepassingen. Al lang geleden was zij bekend om haar geneeskracht, met name de gunstige werking die zij heeft op de vochthuishouding van het lichaam.Bloedzuiverend, vochtafdrijvend en een opwekkende werking voor de lever en de nieren. Ook tegenwoordig maakt men uit paardenbloemen nog geneesmiddelen tegen nierkwalen.

Een andere toepassing doet de naam `molsla`vermoeden. Vroeger legde de tuinman een schep zand op de paardenbloem, waarna later de op deze wijze gebleekte bladeren als sla werden gegeten. Er werd ook in molshopen naar deze ‘gebleekte’ paardenbloembladeren gezocht, vandaar de naam molsla. De bloem is voor de zaadzetting eetbaar, daarna niet meer.In Duitsland, Italië en Frankrijk worden ze speciaal voor het consumeren gekweekt en staat het op het menu tot in befaamde sterrenrestaurants. Door veredeling is een verbeterde, bladrijke molsla verkregen. Molsla wordt op diverse markten in Europa als malse voorjaarsgroente aangeboden. In Nederland en België is het niet ruim verkrijgbaar.

Benaming

De paardenbloem is in het noorden bekend als hondstong (Drenthe) en als hondenbloem (Groningen) en hynsteblom in Friesland. De paardenbloem ook wel pisbloem of pissebloem wordt hij In het zuiden (Limburg) en in Vlaanderen (België) genoemd. In West-Vlaanderen spreekt men vaak van beddepissers of iets vulgairder beddezeekers. In verschillende delen van (Zeeland) kan de naam variëren van melkwiet, pissebed, pissebaede tot pisseblomme. De naam pisbloem of pissebed slaat op het kennelijk urine-afdrijvend effect van de plant wanneer de bladeren gegeten worden. In delen van Gelderland wordt de wortelrozet kettingspol of hondepol genoemd. Andere regionale namen voor de paardenbloem zijn konijnenbladeren (bijvoorbeeld op Texel) of brievenbesteller (in West-Friesland). De laatste naam slaat op het vruchtpluis dat wanneer ertegen aangeblazen wordt, wegdrijft om als het ware de zaden die er aan hangen als brieven te bestellen.

Tot het begin van de twintigste eeuw was er geen officiële Nederlandse naam voor de paardenbloem. Dat was lastig bij onderwijs en educatie omdat de plant in verschillende streken een andere naam had. Een commissie van de KNNV onder leiding van Hendrik Heukels stelde in 1906 het boekje Nederlandse plantenamen samen, waarin een lijst van plantennamen is opgenomen om meer eenheid te brengen in het gebruik van Nederlandse namen voor planten. Men maakte daarbij een keuze uit de veelheid aan regionale namen voor planten. Sindsdien heet de plant in het Nederlands officieel paardenbloem. De betekenis is vermoedelijk nutteloze of waardeloze bloem.

Bodem

De paardenbloem wortelt diep met zijn penwortel en haalt de kalk uit de diepere laag van de bodem en maakt dit beschikbaar voor de bovenste laag van de bodem. De lange penwortel zorgt er ook voor dat mineralen uit de diepere lagen van de bodem beschikbaar komen voor het gewas. Tijdens de bloei van maart tot mei en van september tot november maken de honingbij en andere insecten gebruik van de paardenbloem als voedselbron. Als de wortel afsterft maakt de pendelaar, een regenworm, gebruik van deze gangen. Ook de wortels van het gras maken dankbaar gebruik van deze gangen. Een bijkomstig voordeel is dat de gangen van de paardenbloemwortel zorgen voor goede beluchting en afwatering van de bodem.

Bloei

Al vroeg in het voorjaar , als nog weinig bloemen bloeien, weten de vlinders, hommels en distelvink haar te vinden. Vooral in de maand april kleuren de gele bloemen dijken, weilanden, parken en grasvelden. Het gekke is dat de paardenbloem niemand nodig heeft voor de bestuiving. Zonder bestuiving vormt zij ook krachtige zaden, aan het parachuutje kunnen de zaadjes zo mogelijk grote afstanden overbruggen. Ze zijn dan ook niet weg te krijgen.

Weleens een gazon geprobeerd vrij van paardenbloemen te krijgen? Bij het maaien drukt ze zich na het aangroeien platter tegen de grond. Bij het uitsteken van de plant met wortel en al, ziet ze kans om weer aan te groeien. Zelfs vanuit het kleinste stukje wortel wat is blijven zitten. Zo zal de paardenbloem blijven overleven. Ze blijven tot en met mei volop door bloeien. Daarna neemt het af maar zie je toch steeds nog wel bloeiende bloemen.. Als de bloem uitgebloeid is, vormen zich pluizenbollen.Die pluizen verspreiden zich met de wind en vormen weer nieuwe planten. Daarom zijn er zoveel paardenbloemen. Onze kleindochters noemen ze blaasbloemen en vinden het helemaal leuk ze weg te blazen.

Pas las ik ergens dat je een paardenbloem kunt bestrijden door wat zout op de rozet van de plant te gooien. Ons gras in de tuin staat vol paardenbloemen. Het is onbegonnen werk om daar zout op te leggen.

gebruikte bronnen: de Combinatie 2017 en Wikipedia