Genoeg

Genoeg is genoeg…..Ondanks de droogte en de hitte is het in onze volkstuin een topjaar geworden wat betreft het oogsten. Dit jaar vond ik een oud klein schoolbordje tussen de spullen van de kleinkinderen. Dat zette ik neer op de werkbank naast ons schuurtje en noteerde [ bijna] iedere keer wat ik plukte.

Dat het nogal wat was, kun je op de foto zien. Het is altijd weer wonderlijk dat iets het ene jaar zo goed doet en het andere jaar niet. Gelukkig lees ik dat ook bij andere tuinbloggers, zoals de bekende Diana’s moestuin.Het ligt dus niet altijd aan ons. Maar zoals gezegd, dit jaar hadden we geen klagen.Geen slak te bekennen, dus er werd niets opgegeten door hen. Het enige wat het niet zo deed waren sperziebonen, die zijn gewoon verbrand in de hete zon. De snijbonen daarentegen, die er pal naast stonden, deden het dan weer wel heel goed.Deze week haalde ik ze wel weg, want het blad begon te verdorren en snijbonen liggen er nu wel genoeg in de diepvries.In de sperziebonen die ik nog laat zaaide, zie ik toch kleine boontjes hangen, dus dat wordt misschien toch nog wat….

Komkommer

Komkommers van 1 plant, gigantisch! De teller staat op 81 nu. Die komkommerplant staat in de kas, ras Beth Alpha. Ze worden plm 15-20 cm en ik eet er wel twee of drie per dag weg. Ook jongste kleindochter Fleur[ 4 jaar] is er gek op en als ik bij hen oppas of toen ik met de kleindochters naar het zwembad ging, at zij er ook met gemak een op.Nog steeds blijven er nieuwe komen, de plant ziet er inmiddels niet meer uit maar toch……..Buiten daarentegen, stonden twee planten die het erg matig deden met maar een paar komkommertjes elk.

Courgette

Vorig jaar hadden we geen enkele courgette, maar dit jaar is het heel anders.De courgettes bleven maar komen, er kwam/ komt geen eind aan. Een van de twee planten was wel anderhalve meter doorsnee geworden, zat onder de meeldauw, maar leek verder niet veel last van de droogte te hebben. In gedachten zei ik de laatste tijd tegen hem dat hij er nu mee mocht stoppen, dat het mooi geweest was. Maar dan zag ik toch weer bloemen. Gisteren echter zag ik geen knoppen meer en besloot ik het leven van de plant te stoppen. Het was echt genoeg geweest. Hij moet uitgeput geweest zijn…..

in het begin, nog fris groen

Twee planten had ik, de ene , op een andere plek in de tuin, geeft nog bloemen en mag nog even blijven. In totaal tot nu toe 61 courgettes, waarvan zeker twee derde van die ene plant. Niet normaal toch! Toch gingen ze allemaal op, of werden weg gegeven.Soepjes, ovengerechtjes, in de pasta, gevuld, in de ratatouille, het kan overal bij of in.

alles voor de ratatouille zelf gekweekt……..

Naast de langwerpige courgette, heb ik wat later in juni twee bolcourgettes geplant. De eerste vruchten zijn nu ook daaraan rijp. Leuk om de bolletjes te vullen.

Bij dochter en schoonzoon is achter hun poort een plantsoentje waar alleen onkruid stond. Ik maakte de helft schoon en plantte ook daar een bolcourgette en wat pepers, tijm en nog wat andere plantjes.

Twee buren vonden het idee van dat moestuintje zo leuk en maakten al courgettesoep. Dus misschien krijgt dat vierkante meter moestuintje nog wel een vervolg volgend jaar……

pepers

Tomaten genoeg

Waar ook een einde aan gekomen is, is de tomatenpluk. Nu was van de ene op de andere dag de phytophtera toch echt een feit.Ik dacht het een paar weken geleden al te zien,maar het viel nog alles mee. Ik haalde toen een paar planten weg, maar doordat het zo heet en droog bleef, is het toch niet zo snel verspreid, denk ik…maar ik ben geen expert.

Maar ook over de tomatenoogst geen klagen, het waren tomaten genoeg. Superlatieven kan ik genoeg gebruiken, het was werkelijk een geweldig tomatenjaar! Op de achterkant van het schoolbordje staat de tomaten oogst. Totaal 15 kilo cherrytomaatjes en 30 kilo grote tomaten, zoals vlees- en romatomaten. Ik had er planten bij die [ vlees]tomaten van 4 ons per stuk gaven. En lekker dat die waren. Ik houd eigenlijk helemaal niet van tomaat zo uit het vuistje,maar dit soort was friszoet , het leek wel een pruim…..Ik vroor ze in plakken in, om eens uit te proberen, zodat ik ze in de winter op de pizza oid kan leggen.

Om te laten zien hoe groot ze zijn, ligt er een cherrytomaatje naast.Ik kreeg ze van blogger Moestuinhippie in 2020, net voordat ik mijn enkel brak en ze bleven liggen tot dit jaar.Het ras is Gary Gibson Gold. Ik heb wat zaden bewaard om ze volgend jaar weer te zaaien.

Soms was de tak zo zwaar, dat hij knakte…..
Tomaat Aria, ook besteld bij Moestuinhippie.Een langwerpige romatomaat.Prima voor pastasaus.
tomaat Moneymaker
tomaat Moneymaker
Tomaat Sweet Million, een cherry tomaat

Af rijpen

Thuis liggen overal tomaten af te rijpen. Voordat ik de planten rooide heb ik zoveel mogelijk tomaten geplukt, die naar mijn idee nog niet aangetast waren. Ook op onze tuin, liggen her en der nog trosjes. De totaal score tomaten kan dus best nog flink oplopen.

Maar ach, ook tomaat kun je altijd gebruiken en gingen al in heel wat gerechtjes, soepen en sauzen. Ik las dat sommigen ze ook in zijn geheel in vriezen,maar daar heb ik geen plek meer voor, dus vandaag maakte ik een pan tomatenbasilicum soep. Als er weer een paar kilo rijp is, maak ik weer pastasaus, daar kun je ook nooit genoeg van hebben…………..

De zomer op weg naar de herfst

In de tuin is nog best wat te oogsten, er komen nog genoeg aubergines, pepers en paprika’s aan. Prei en bieten, worteltjes, bietjes en pastinaak. Bramen nog in kilo’s……..Ik heb nog een keer sperziebonen gezaaid en de aardappelen moeten nog mee naar huis. Nog een maandje zomer te gaan,maar dat de herfst zich aankondigt, voel je nu de hitte weg is, goed in de ochtend en zie je aan deze cyclaam die ook al bloeit…….

Kan ik al appels en peren plukken?

Ieder jaar is het weer een dilemma, moet ik ze nog wat laten hangen, of kan ik ze al plukken, die appels en peren? De eerste vruchten vallen om deze tijd op de grond en aan de boom zie ik wespen en vlinders op rotte plekjes zitten. De vruchten die op de grond liggen te rotten, lokken veel vlinders zoals de atalanta’s.Jammer genoeg had ik gistermorgen vroeg niet mijn camera bij mij, want juist nu bleven de vlinders mooi zitten…………Dan maar wat foto’s nemen met mijn telefoon.Vandaag nam ik de camera wel mee, maar zag geen atalanta meer……

wespen vonden de peren ook al

Nee jongen….

In de tuin van onze dochter en schoonzoon staat ook een kleine appelboom. De boom hangt bomvol appels en en onze schoonzoon vroeg mij vorige week of hij ze al kon gaan eten. Nee jongen, zei ik, nu nog niet. Maar hoe zat het ook alweer? Ooit zocht ik het al eens uit en schreef er toen al eens over. Inmiddels is het weer een beetje weggezakt bij mij en wellicht is het ook voor jullie, lezers, nog eens leuk om je kennis op te frissen.

Wanneer kun je dan gaan plukken?

  • Als de eerste rijpe appels of peren vanzelf van de bomen beginnen te vallen. Dat zijn dan gave exemplaren waar niets aan mankeert
  • Als je een rijpe vrucht aan de boom vastpakt, iets omhoog drukt en een klein slagje draait, laat hij vanzelf los met de steel er nog aan.
  • Rijpe vruchten hebben al een mooie kleur, passend bij het ras.
  • Als je een vrucht doorsnijdt, moet de kleur van de pitten lichtbruin tot bruin zijn.Wanneer dit is, verschilt per ras.

Plukrijp en eetrijp

Er is een duidelijk verschil tussen plukrijp en eetrijp. Appels zijn plukrijp wanneer de pitten rijp zijn, je ziet dat als je een vrucht doormidden snijdt en de pitten zijn bruin. Eetrijp zijn ze pas als ook het vruchtvlees op smaak is gekomen. Het spreekwoord ‘een appeltje voor de dorst’ geeft al aan dat dit fruit langer bewaard kan worden. Vers geplukt zijn appels vaak nog te hard en te zuur. Per ras verschilt het wanneer je ze dan na het plukken kan eten. Sommigen na een week al, andere rassen pas na een maand.

Wij hebben een paar rassen appels, alleen van de meesten weet ik niet zeker welk ras het is omdat we de bomen kregen of ze al in de tuin stonden. Ik denk echter Jonagold, Elstar en Golden Delicious te herkennen. Zeker weet ik dat we een Rode Boskoop hebben, een Comice peer en een Gieser Wildeman.

AppelrasPlukmaandEetbaar tot
ElstarSeptemberDecember
Golden DeliciousSeptember/OktoberNovember/Februari
JonagoldOktoberFebruari
GoudrenetOktoberMaart
JonathanSeptemberFebruari
bron Jansen hoveniers

Deze boom vol appels werd in het voorjaar behoorlijk ingepakt door spinselmot. Daar is hij toch gewoon weer overheen gekomen. De boom en ook de andere kleine boom, die zo aangetast was, zit gewoon vol blad en hangt vol gave appels. Zo zie je maar dat de natuur het vanzelf weer oplost.

rups van de spinselmot

Valappels

Er zit een maximum aan het aantal vruchten dat een boom goed rijp kan krijgen. Midden in de zomer bepaalt de boom welke vruchten de beste kans maken om volwassen te worden.Daarnaast kun je zelf de vruchtjes dunnen. Laat van alle trosjes maximaal twee hangen.[ Dat doe ik, een voor reserve voor het geval die ene toch nog valt…] De vruchten die blijven hangen, worden daardoor groter, smaakvoller en de kans op een beurtjaar (een jaar na een uitzonderlijk rijke oogst, waarin de boom helemaal geen fruit draagt) neemt af. Je boom doe je dus eigenlijk een plezier door zelf te dunnen. Bij jonge fruitbomen is de juni-rui vaak heftiger dan bij oudere bomen. Bij ongunstige omstandigheden, zoals langdurige droogte, kan de rui zo hevig zijn, dat er maar een geringe oogst overblijft.

In augustus/ september laat de boom grote appels vallen. Soms hebben ze een plekje, soms zijn ze nog gaaf. Vorige week raapte ik een kilo of drie van de grond en maakte er appelmoes van.

Plukken of niet?

Ik voel nu aan de appels en peren of ze al loszitten of niet. De appels die meteen loslaten heb ik nu in de groentela van de koelkast gelegd. Ook een paar van de Comice peren liggen daar. Een jaar of twee terug spraken we een perenkweker op Goeree Overflakkee en die adviseerde ons de peren na de pluk in de koelkast te leggen voor minstens een paar dagen. Als je ze daarna op de fruitschaal legt, rijpen ze binnen een paar dagen af. Vorig jaar deed ik dat voor het eerst en we hadden wekenlang eet plezier van de vele peren die we toen plukten.

Dit jaar hebben we eigenlijk maar twee appel bomen waar veel appels in hangen en 1 perenboom met veel peren. De andere bomen heeft mijn man nogal flink gesnoeid afgelopen winter. Misschien daardoor of doordat we vorig jaar zoveel vruchten hadden, is het dit jaar veel minder in die bomen.

De bomen die wel vol hangen, heb ik ingepakt met een net. Op ons complex zijn er veel parkieten en die lusten dat fruit ook wel. Helaas eten ze niet 1 appel of peer,maar nemen uit alles een hapje…..Op zich kun je die nog wel gebruiken als je snel bent om bv appelmoes van te maken, maar ik prefereer toch gave exemplaren.

Zonnebrand

Als het erg warm en windstil is, kan de appel zich niet meer koelen, Dan wordt hij zo warm en verbrandt hij, net als bij een mens.Je ziet dan bruine plekken op de schil komen. Telers plukken vroeg in de ochtend en beregenen in de middag om het fruit te koelen, las ik in een item van omroep Gelderland. Het fruit rijpt sneller door de zon en maakt veel suikers aan. Maar voor een mooie kleur is het verschil tussen de temperatuur overdag en ’s nachts belangrijk. Met warme nachten kleurt het fruit minder goed.Maar ach, wat maakt mij dat uit…..als de smaak maar goed is.

Tot slot: aan mijn schoonzoon:

Jullie appels zijn Golden Delicious, ze laten nog niet los, heb ik gisteren gevoeld. Dit soort is vanaf eind september te plukken. Je kunt met een gerust hart eerst op vakantie gaan!

Bramen

Vanmorgen plukte ik weer een kleine kilo bramen in onze tuin. We aten er al heel wat weg over een toetje ,bij ijs of zo uit de hand. In de diepvries lagen ook al wat kilo’s en omdat er nog snijbonen bij moeten komen, moest ik ruimte maken in de bomvolle vriezer.Steeds als ik een bakje bramen geplukt had en ze niet meteen verorberd werden, deed ik ze een een zip zakje in de vriezer. Daar lagen nu 5 volle zakken. Dus, hup de keuken in, met alle diepgevroren en net geplukte bramen:

Bramensap maken!

Ik heb geen ingewikkeld recept wat ik gebruik, maar de manier van bereiden leerde ik van mijn moeder en zoals zij met haar 84 jaar nog steeds doet….want ook naar haar gingen bramen.

Ik zet de pan vol bramen op met een beetje water en kook ze tot het sap omhoog komt.

Daarna doe ik ze door de roerzeef en tot slot nog eens door een gewone zeef tot er geen pitje meer in zit. Het is wel een rot werkje, maar die pitjes vind ik niet lekker in sap of ook jam.

Dan kook ik ze opnieuw met suiker, af en toe proef ik even of ik de smaak zoet genoeg vind. Ik voeg een zakje vanillesuiker toe en een beetje citroensap.

Dit keer had ik zoveel sap dat ik 7 potjes vol had. Die potjes had ik van te voren uiteraard uitgekookt.

Een restje wat net niet genoeg was voor een vol potje, heb ik al met vanilleyoghurt op, Heerlijk, die smaak van dat eigen gemaakte sap!

Bramensoorten

Als je gaat wandelen in de natuur zie je ook vaak bramenstruiken, met van die venijnige doornen eraan. Het zijn echte woekeraars, ze groeien overal doorheen. Op onze tuin komen ze ook wel eens binnen via de buren,maar die verwijder ik meteen. Ik ga voor de doornloze soorten.

In de tuin hebben we op een paar plekken bramenstruiken staan. Ik heb twee soorten, doornloos allebei.De soort Chester Thornless, geeft hele grote vruchten en is als eerste van de twee rijp. Grote trossen bramen geeft hij De bramen zelf zijn wel zo groot als een kers.Zalig zoet zijn ze.

Naast bovenstaande braam hebben we ook de Thornless Evergreen.Deze braam geeft wat kleinere vruchten dan de Chester Thornless.Hij is deels groenblijvend in de winter. De bramen groeien niet in van die grote trossen als de andere soort. De vruchten zijn rijp vanaf augustus en beginnen nu rijp te worden.

Bramen pluk je als ze goed rijp zijn, dan smaken ze het beste. Bramen zijn rijp als ze meteen los laten zodra je ze aanraakt. Als je moet trekken, zijn ze nog niet lekker, lekker laten hangen dan dus.

Plezier aan bramen

Eigenlijk is er bijna het hele jaar wel plezier te beleven aan een braam. In het voorjaar geniet ik van de mooie frisse bladeren die weer tevoorschijn komen. De bloemknoppen die volgen, beloven dan al een mooie oogst….

Vanaf half mei bloeien de bloemen, die dan drukt bezocht worden door de bijen en hommels die er stuifmeel komen halen. Door het ijverige werk van deze insecten worden de bloemen bestoven zodat er vruchtafzetting kan komen. 

Na de bloei zie je vruchtjes komen die steeds groter worden, verkleuren van groen, naar rood, naar bijna zwart, de tijd om te plukken.

In de herfst verkleurt het blad van de soort Thornless Evergreen mooi naar rood.

In de winter blijft van deze soort het blad grotendeels lang aan de takken, pas bij vorst valt het af.

Ga je dit weekend nog fietsen of aan de wandel in de natuur, dan zou ik zeggen neem een potje met deksel mee in de rugtas of fietstas en stop als je ergens rijpe bramen ziet. Kijk uit voor schrammen van de scherpe doornen! Eenmaal thuis leg je ze even onder water met een schepje zout, zodat eventuele beestjes tevoorschijn komen.Dat heb zie je namelijk bij wilde bramen wel, dat er beestjes net onder het kroontje kruipen. Daarna spoel je ze weer af en smullen maar!

Wentelteefjes met kaneelroom.

Dit gerechtje maakte ik voorgaand jaar eens. Lekker voor jezelf, of bij ons de kleinkinderen.

Schil en rasp een appel. Meng de appel, 100 gram bramen en 1 eetlepel kaneelsuiker door 100 gr zuivelspread en besmeer er de helft van de sneetjes brood mee. Bedek met de rest van de sneetjes brood, zodat je sandwiches krijgt.

Klop twee eieren in een diep bord los met 150 ml melk en 1 eetlepel kaneelsuiker. Wentel de sandwiches door het ei-melkmengsel en laat ze er 1 min. in liggen.

Verhit wat boter in een grote koekenpan en bak per keer 2 sandwiches in 8 min. op middelhoog vuur goudbruin. Keer halverwege. Herhaal met de rest. Snijd de wentelteefjes doormidden en bestrooi eventueel met extra kaneelsuiker. Serveer direct.

Smullen maar!

Einde reces

Zo langzamerhand kom ik, net als het kabinet, maar weer eens van mijn zomerreces terug. Ik had het even nodig dat ik wat minder tijd aan blogs besteedde……Nu met nieuwe energie weer verder.